Η Πανώλη -Ο Μαύρος Θάνατος στην Δυτική Ευρώπη (Μέρος Δεύτερο)

Το Δεύτερο Μέρος, εδώ το Πρώτο Μέρος, το Τρίτο Μέρος εδώ, το Τέταρτο Μέρος εδώ, το Πέμπτο Μέρος εδώ

Τους τελευταίους μήνες, οι υγειονομικές αρχές στην Καλιφόρνια, ΗΠΑ, έχουν υποχρεωθεί να αναφέρουν δύο περιπτώσεις πανούκλας που εμφανίστηκαν στη Δυτική Ακτή. Στην πολιτεία του Κολοράντο άλλοι δύο άνθρωποι προσβλήθηκαν επίσης και πέθαναν από τη νόσο. Σαν να μην έφτανε αυτό, τις τελευταίες εβδομάδες, το Εθνικό Πάρκο Yosemite βρίσκεται στην Καλιφόρνια, χρειάστηκε να κλείσει τη κατασκήνωση Tuolumne Meadows αφού οι αρχές είναι συμπέρανα ότι δύο μολυσμένοι σκίουροι φαίνεται επίσης ότι πέθαναν από πανούκλα.


Η πανώλη είναι η πιο γνωστή και τρομακτική νόσος της ανθρώπινης ιστορίας. Μια μάστιγα που σκότωσε εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη εδώ και αιώνες, και παρά την κοινή πεποίθηση και τις μεγάλες επιστημονικές προόδους, παραμένει ένα πρόβλημα της σύγχρονης ανθρωπότητας.

Αφίσα που χρησιμοποιήθηκε κατά την επιδημία της πανώλης, που δείχνει το θάνατος ως θριαμβευτή. Αυτές οι αφίσες τοποθετούνταν έξω από τα σπίτια όπου υπήρχαν θύματα πανούκλας

H προέλευση της πανούκλας στη μεσαιωνική Ευρώπη

Μεταξύ 1346 και 1347, ξέσπασε μία από τις μεγαλύτερες επιδημίες της πανούκλας στην ιστορία της Ευρώπης. Ήταν μια ασθένεια που συνέχισε να παρουσιάζεται στη γηραιά ήπειρο μέχρι τις αρχές του δέκατου όγδοου αιώνα.

Η επιδημία είχε φοβερές συνέπειες στην κοινωνία της εποχής εκείνης για δύο λόγους. Από τη μία πλευρά, ενήργησε απροσδόκητα: η αιτία ήταν άγνωστη, υπήρχαν συχνά μοιραίες συνέπειες και καμία θεραπεία δεν φάνηκε να λειτουργεί. Από την άλλη πλευρά, δεν ήταν αποκλειστική ασθένεια των φτωχών λόγω των ζητημάτων κακής διατροφής -αλλά επηρεάζονταν εξίσου οι άνω και κάτω κοινωνικές τάξεις.
Δείτε επίσης:
Κατά το Μεσαίωνα οι εξηγήσεις για την αιτία της πανούκλας ήταν διαφορετικές, αλλά και μοιράζονταν ένα κοινό δεσμό: ήταν η οργή του Θεού που εξαπέλυσε στον άνθρωπο για τις αμαρτίες της ανθρωπότητας. Κάποιοι πίστευαν ότι η μάστιγα αυτή μεταδιδόταν μέσω των κακών αναθυμιάσεων που έβγαιναν από τον άρρωστο. Υπήρχαν, επίσης, εκείνοι που ισχυρίζονταν ότι είχε αστρολογική βάση. Άλλοι υποστήριξαν ότι ήταν πραγματικά γεωλογικής προέλευσης, λόγω της έκλυσης τοξικών αερίων κατά τη διάρκεια ηφαιστειακών εκρήξεων και σεισμών.

Σήμερα είναι γνωστό ότι η Μαύρη Πανώλη των μέσων του δέκατου τέταρτου αιώνα είχε ως αφετηρία, την πόλη της Κάφφα (τώρα Feodosia), στην χερσόνησο της Κριμαίας, κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας. Το 1346, η Κάφφα πολιορκήθηκε από τον στρατό των Μογγόλων, οι οποίοι είχαν ήδη την ασθένεια στις τάξεις τους. Τα χρονικά της εποχής λένε ότι οι Μογγόλοι κατηγορήθηκαν για την εξάπλωση της νόσου στην Ευρώπη, εκτοξεύοντας πτώματα από τους άρρωστους πολεμιστές τους στην πόλη. Όταν οι Γενουάτες έμποροι που ζούσαν στη Κάφφα αναγνώρισαν την επιδημία, έφυγαν -παίρνοντας τη νόσο πάνω στα εμπορικά πλοία με προορισμό την Ευρώπη -των οποίων η πρώτη στάση ήταν η Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια το νησί της Σικελίας.
"Η Βοήθεια στα θύματα πανούκλας" του Federico de Madrazo
Τα συμπτώματα της Πανούκλας προσπέρασαν τη Σικελία και να άρχισαν να εξαπλώνονται

Για τους κατοίκους της Μεσσήνης, στη Σικελία, η θάλασσα ήταν ένα σύμβολο ζωής, εργασίας, πλούτου, αλλά κάτι διαφορετικό έφτασε στις ακτές της λόγω των πλοίων των Γενουατών από τη Μαύρη Θάλασσα -εντός των οποίων μεταφέρονταν πραγματικά πτώματα και σοβαρά άρρωστοι άνθρωποι. Οι Σικελοί γρήγορα κατάλαβαν το μέγεθος του κίνδυνο που τους απειλούσε. Δεν ήταν μια οποιαδήποτε ασθένεια, ήταν μια φρικτή, δυσάρεστη, και πολύ οδυνηρή κατάσταση που έφτανε, προκαλώντας τρομερή δυστυχία και αφόρητους πυρετούς σε όσους υπέφεραν από αυτή.

Πρώτα ξεκινούσε με βήχα, πυρετό, και ρίγη. Στη συνέχεια, άρχιζε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος και η έναρξη των βασανιστικών βουβώνων: διόγκωση των λεμφαδένων στο λαιμό ή στη βουβωνική χώρα, οι οποία διογκώνονταν μέχρι το μέγεθος πορτοκαλιού. Μετά από αυτό υπήρχε ταχεία μείωση της πίεσης του αίματος, πολλαπλές καταρρεύσεις οργάνων, διαστολή του αγγειακού συστήματος, και η εμφάνιση σοβαρής αιμορραγίας.

Η Συχνότητα εμφάνισης της επιδημίας Μαύρου Θανάτου στην Ευρώπη στα μέσα του δέκατου τέταρτου αιώνα
Εκτός από τα τρομακτικά συμπτώματα, οι άνθρωποι της Μεσσήνης σύντομα ανακάλυψαν ότι η νέα αυτή ασθένεια ήταν εξαιρετικά μεταδοτική. Έτσι, η πανούκλα εξαπλώθηκε γρήγορα μεταξύ τους. Οι λίγοι επιζώντες απλώς προσεύχονταν για ένα θαύμα. Εκείνοι που μπορούσαν ακόμα να περπατούν κατέφυγαν στην Κατάνια και πολλοί, σαν προσκύνημα, πήγαν για να προσευχηθούν στην Αγία Αγαθή της Κατάνια, ελπίζοντας ότι θα μπορούσε να τους ελευθερώσει από τα νύχια του λοιμού. Ωστόσο, παρά τις πολλές εκκλήσεις για βοήθεια, κανένα θαύμα δεν συνέβη. Η πανούκλα κατέληξε να εξαπλώνεται σε όλο το νησί με εκπληκτική ταχύτητα, ενώ τα άλλοι πλοία των Γενουατών έπιαναν λιμάνι στην ιταλική χερσόνησο και ενδοχώρα μεταδίδοντας την μάστιγα σε όλη την ήπειρο.

Εικόνα που δείχνει πώς προστατεύονταν οι μεσαιωνικοί γιατροί
ενώ προσπαθούσαν να θεραπεύσουν ασθενείς που έπασχαν από πανούκλα.
Μετάδοση και Εξάπλωση της Βουβωνικής Πανώλης

Όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι η βουβωνική πανώλη μεταδόθηκε μέσω πλοίων και καραβανιών που περιείχαν μολυσμένα άτομα, αρουραίους και ψύλλους. Τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, ήταν οι κύριοι προορισμοί και έτσι τα κέντρα διάδοσης της πανούκλας ήταν μέσω των πλωτών οδών και τα δημοφιλή χερσαία δρομολόγια. Με τα διαθέσιμα δεδομένα σήμερα γνωρίζουμε ότι εξαπλώθηκε από τη θάλασσα με ταχύτητα μεγαλύτερη των 48,3 χιλιομέτρων ανά ημέρα, ενώ στο έδαφος η ταχύτητα εξάπλωσης ήταν μεταξύ 0,5 -2 χιλιόμετρα την ημέρα.

Παρά το γεγονός ότι πολλοί κατέφυγαν στην ύπαιθρο, το γεγονός ήταν ότι οι πόλεις ήταν πιο ασφαλείς, επειδή, όπως έχει ήδη επισημανθεί, η εξέλιξη των λοιμωδών νοσημάτων είναι βραδύτερη σε πυρήνες με υψηλότερη πυκνότητα του πληθυσμού. Τέτοιες αποδράσεις οδήγησαν μόνο σε μεγαλύτερη εξάπλωση της νόσου, και όχι στην απαλλαγή από αυτήν.

Όσον αφορά τον αριθμό των θανάτων που προκλήθηκαν από τη βουβωνική πανώλη στην Ευρώπη, τώρα μπορούμε να πούμε ότι το ποσοστό θνησιμότητας του πληθυσμού ήταν πιθανόν κοντά στο 60%.

Στην Ιβηρική Χερσόνησο, για παράδειγμα, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο πληθυσμός μειώθηκε 6.000.000 έως 2.500.000. Στη νότια Γαλλία καταγραφές επιβεβαιώνουν ότι πέθανε μεταξύ 55% -70% των συμβολαιογράφων. Τα ποσοστά αυτά ήταν παρόμοια με τα ποσοστά θανάτου για τα μέλη του αγγλικού κλήρου. Εν τω μεταξύ, στην Τοσκάνη σχεδόν το 60% του πληθυσμού πέθανε από την πανούκλα, στη Φλωρεντία οι πάνω από 90.000 κάτοικοι της θερίστηκαν σε μόλις 60.000. Σε απόλυτους όρους, από τα 80.000.000 ανθρώπων που κατοικούσαν στην Ευρώπη το 1346, μόλις επτά χρόνια αργότερα, το 1353 είχαν μόνο απομείνει 30 εκατομμύρια.

Από τα 80.000.000 ανθρώπους που κατοικούσαν στην Ευρώπη το 1346, μόνο 30 εκατομμύρια επέζησαν το 1353, εξαιτίας της πανούκλας. "ο Μακάβριος Χορός" του Michael Wolgemut


Συνεχίζεται, ακολουθεί το Τρίτο Μέρος: Η Πανώλη -Οι Απαρχές, η Εξέλιξη, οι Επιπτώσεις του Μαύρου Θανάτου
Το Τέταρτο εδώ, το Πέμπτο Μέρος εδώ
Σύνταξη-Επιμέλεια Αριστοτέλης Φωκάς για τα Αόρατα Γεγονότα
Αναφορές:

  1. Κι άλλα θύματα πανούκλας στις ΗΠΑ
  2. National Geographic - The Black Death, the most mortifying epidemic 
  3. What caused the Black Death in Europe? BBC - 24/02/2015
  4. Medical Encyclopedia. Death 
  5. Stories of our history. The Black Death

Οι αναρτήσεις μας μπορούν να δημοσιεύονται από οποιονδήποτε αρκεί να αναφέρεται εμφανώς ο ενεργός σύνδεσμος μας.

Δημοσίευση σχολίου

Επιτρέπονται σχόλια σε ότι γλώσσα θέλετε, φυσικά και σε greeklish.
ΥΒΡΙΣΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΔΕΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΝΤΑΙ

ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΩΝ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ

ΔΕΝ ΦΕΡΟΥΜΕ ΚΑΜΙΑ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΩΝΥΜΑ Ή ΕΠΩΝΥΜΑ ΣΧΟΛΙΑ

Νεότερη Παλαιότερη

'