Το δημοψήφισμα υπέρ του Brexit στη Βρετανία και το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία έχουν, ως οι δύο μεγάλες ανατροπές του καλοκαιριού, αλλάξει άρδην τα δεδομένα στο έδαφος, «τορπιλίζοντας» σειρά ανοιχτών θεμάτων όπως η ευρωπαϊκή προοπτική των Βαλκανίων και η «επιβίωση» της συμφωνίας με την Τουρκία στο Προσφυγικό. Εάν κανείς προσθέσει σε αυτά τη διαρκή απειλή της τρομοκρατίας, τις ενδημικές παθογένειες των Βαλκανίων, τις εντεινόμενες κόντρες μεταξύ ΝΑΤΟϊκής Τουρκίας και συμμάχων, την αποδυνάμωση του τουρκικού στρατεύματος, την παρουσία τζιχαντιστικών πυρήνων στα Βαλκάνια, το αποτελματωμένο χάος στη Συρία και την κόλαση της Λιβύης, τότε αυτομάτως το κάδρο των εξελίξεων στο μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης αποκτά εκρηκτικές διαστάσεις.
Περισσότερα
• Τουρκία: Κάλεσμα στη Ρωσία για συμμαχία εναντίον του ISIS
• Δεν θα λειτουργήσει η ιστορική Μονή της Παναγίας Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς συνηθίζει εδώ και καιρό να αναφέρεται στο 'τρίγωνο της αστάθειας' (Ουκρανία, Λιβύη, Μέση Ανατολή) εντός του οποίου βρίσκεται η Ελλάδα. Ειδικά, ωστόσο, μετά τις εξελίξεις του καλοκαιριού, το εν λόγω 'τρίγωνο' έχει πια αποσταθεροποιηθεί έτι περαιτέρω. Ακόμα και στην Ουκρανία, το θερμόμετρο τις τελευταίες ημέρες ανεβαίνει επικίνδυνα.
Αλλαγή νοοτροπίας
Η ψήφος υπέρ του Brexit ήταν ένα «σοκ» που εξαναγκάζει πλέον την Ευρώπη σε αλλαγή νοοτροπίας (σε έναν τρόπον τινά «paradigm shift»). Υπό το βάρος της επικείμενης εξόδου των Βρετανών, οι εναπομείναντες «27» θέτουν ως προτεραιότητα την προάσπιση της ευρωπαϊκής συνοχής και... ξεχνούν κάθε προοπτική διεύρυνσης. Στο πρόσωπο της Βρετανίας άλλωστε, που τώρα φεύγει, το όραμα της διεύρυνσης χάνει έναν από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του. Αλβανία, Βοσνία, Κόσοβο, ΠΓΔΜ, Μαυροβούνιο και Σερβία απομακρύνονται πια από τις πύλες της ΕΕ, με τον ενταξιακό ορίζοντα να μετατίθεται χρονικά μετά το 2020 για τη Σερβία και ακόμη πιο μακριά για τους υπόλοιπους.
Η οπισθοδρόμηση της ευρωπαϊκής προοπτικής διαμορφώνει ωστόσο ένα πλαίσιο ευρύτερης οπισθοδρόμησης στα Βαλκάνια. Η Ευρώπη ήταν άλλωστε εκείνος ο μοχλός-κλειδί που ωθούσε τις προς ένταξη χώρες να βάλουν τάξη στα του οίκου τους. Από τη στιγμή που η ευρωπαϊκή ώθηση ατονήσει ή μπει σε δεύτερη μοίρα, οι όποιες θεσμικές βαλκανικές παθογένειες ίσως επανέλθουν δριμύτερες. Αλβανία και ΠΓΔΜ πλέουν άλλωστε ήδη σε πελάγη εσωτερικών πολιτικών κρίσεων και θεσμικών ελλειμμάτων, πράγμα που έχει αρνητική επίδραση και στη στάση τους απέναντι στην Ελλάδα.
Η υποχώρηση του ευρωπαϊκού ονείρου μπορεί επίσης να προετοιμάσει το έδαφος και για άλλες εξελίξεις στη βόρεια γειτονιά μας. Πέρα από τη Δύση, άλλωστε, οι δύο δυνάμεις που παραδοσιακά επιζητούν επιρροή στα Βαλκάνια είναι η Ρωσία και η... Τουρκία. Κι αν η Ρωσία είναι μέσες-άκρες σταθερή στις στρατηγικές επιδιώξεις της (επιδιώξεις που ήταν μέχρι πρότινος ανταγωνιστικές προς τις τουρκικές), η Αγκυρα είναι από την άλλη πλέον εντελώς... απρόβλεπτη.
Η Τουρκία δεν αποκλείεται μάλιστα να επιχειρήσει να εξαγάγει την εσωτερική της πολιτική κρίση και στα ήδη ασταθή Βαλκάνια, με το αιτιολογικό ότι εκεί υπάρχουν μεγάλοι πυρήνες γκιουλενιστών - εχθρών του καθεστώτος Ερντογάν. Το τουρκικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων 'Ανατολή' δημοσίευσε προ ημερών σχετικό θέμα για 'το ευρύ τρομοκρατικό δίκτυο του Φετουλάχ Γκιουλέν στα δυτικά Βαλκάνια', υποστηρίζοντας μάλιστα ότι οι 'τρομοκράτες' ελέγχουν συνολικά 40 σχολεία σε Βοσνία, Αλβανία, ΠΓΔΜ και Κόσοβο.
Η Άγκυρα δεν αποκλείεται επίσης να εκτροχιάσει και την πορεία επίλυσης του Κυπριακού. Με πρόσφατο δημοσίευμά της η τουρκοκυπριακή εφημερίδα «Βολκάν» εμπλέκει την Κυπριακή Δημοκρατία στη μεταφορά εκατομμυρίων δολαρίων προς την Αφρική από ιδρύματα που ελέγχει ο Φετουλάχ Γκιουλέν στα Κατεχόμενα. Πολλοί είναι εκείνοι που φοβούνται επίσης μήπως η Τουρκία ζητήσει ανταλλάγματα από τη Ρωσία που θα αφορούν μεταξύ άλλων και στο Κυπριακό.
Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, ο Ερντογάν συμπεριφέρεται σαν να έχει κηρύξει τον «πόλεμο» σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, προκαλώντας με τη στάση του «εγκεφαλικά» στις τάξεις του ΝΑΤΟ. Από τους Ευρωπαίους απαιτεί την κατάργηση της βίζας (το αργότερο έως τον Οκτώβριο) και από τους Αμερικανούς την έκδοση του Γκιουλέν (το συντομότερο). Τους εκβιάζει δε και τους δύο, εκμεταλλευόμενος τη θέση της Τουρκίας (δίπλα στο ανοιχτό μέτωπο της Συρίας), θέση που του επιτρέπει να ελέγχει τις προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη αλλά και τις μετακινήσεις των τζιχαντιστών. Υπό αυτές τις συνθήκες είναι πια όντως πιθανό η συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας να καταρρεύσει μέσα στους επόμενους μήνες, ενδεχομένως προσωρινά.
Μέσα σε αυτό το περιφερειακό χάος η Ελλάδα είναι παρά τα προβλήματά της ο πιο σταθερός κρίκος, γεγονός διπλωματικά αξιοποιήσιμο.
Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με μια πρωτόγνωρη κατάσταση, που πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα, νηφαλιότητα και ψυχραιμία' σημειώνουν διπλωματικές πηγές.
Σε επικοινωνία με τους γείτονες
Με δεδομένη τη λεπτή θέση της εντός του «τριγώνου της αστάθειας», η Αθήνα πλέον πορεύεται προσεκτικά, διατηρώντας ανοιχτούς τους διαύλους με όλους τους γείτονες (ΜΟΕ με Σκόπια, G2G με Βουλγαρία, συμφωνίες με Αλβανία, τριμερείς με Κύπρο, Αίγυπτο και Ισραήλ, Ιορδανία, και Λίβανο). Αλβανία, Βουλγαρία και Κροατία αναμένεται να δώσουν το «παρών» στην εξαιρετικά επίκαιρη, όπως αποδεικνύεται, διάσκεψη για την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στη Ρόδο στις 8-9 Σεπτεμβρίου με τη συμμετοχή 14 ΥΠΕΞ (7+7, από Ευρώπη και αραβικό κόσμο αντίστοιχα), ενώ μάλλον για τον επόμενο Οκτώβριο προγραμματίζεται και η δεύτερη τετραμερής των ΥΠΕΞ Ελλάδας, Αλβανίας, Βουλγαρίας, ΠΓΔΜ στη Θεσσαλονίκη. Ειδικότερα απέναντι στην Τουρκία η Αθήνα προσπαθεί επί του παρόντος να κρατήσει τις (λεπτές) ισορροπίες. Υπογραμμίζει μεν ρητά την ανάγκη σεβασμού του κράτους δικαίου, αλλά κρατά χαμηλούς τόνους. Γνωρίζει, άλλωστε, ότι οι όποιοι σοβαροί τριγμοί στις ευρωτουρκικές σχέσεις (Προσφυγικό κ.α.) θα έχουν άμεσα αρνητικό αντίκτυπο στα καθ' ημάς.
Ο αρνητικός αντίκτυπος έχει αρχίσει μάλιστα ήδη να φαίνεται στα ελληνικά νησιά υπό μορφή προσφυγικών ροών αυξημένων κατά 70%.
Ο Ταγίπ Ερντογάν «απαντά» στη Δύση με διαδηλώσεις τουρκικών μειονοτήτων
Επικοινωνιακή αντεπίθεση με... πολιορκητικό κριό τις τουρκικές μειονότητες στο εξωτερικό επιχειρεί ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καθώς κλιμακώνει την αντιπαράθεσή του με τη Δύση.
Απομονωμένο διεθνώς, το τουρκικό καθεστώς επιλέγει να απαντήσει στην κριτική που δέχεται από τους 'έξω' μεταφέροντας το μήνυμα κυριολεκτικά στην έδρα του 'αντιπάλου'. Διαδηλώσεις υπέρ του Ερντογάν έχουν πραγματοποιηθεί τις τελευταίες εβδομάδες σε Γερμανία, ΗΠΑ, και Βαλκάνια.
Η συγκέντρωση των περίπου 40.000 υποστηρικτών του Τούρκου προέδρου στην Κολoνία στις 31 Ιουλίου ήταν μεν μεγαλύτερη σε όγκο από κάθε άλλη αντίστοιχη εκτός Τουρκίας, αλλά δεν ήταν η μόνη που πραγματοποιήθηκε υπέρ του Ερντογάν προέδρου ανά την υφήλιο. Φιλοερντογανικές συγκεντρώσεις μικρότερης έκτασης πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Κυριακή στη νοτιοδυτική Σερβία, αλλά και... έξω από τον Λευκό Οίκο στην Ουάσιγκτον.
Περίπου 1.000 Τούρκοι και μουσουλμάνοι των ΗΠΑ συγκεντρώθηκαν στις 7 Αυγούστου έξω από τον Λευκό Οίκο για να κάνουν... λόμπινγκ υπέρ της έκδοσης πίσω στην Τουρκία του αυτοεξόριστου στην Αμερική ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο Ερντογάν κατηγορεί ως εγκέφαλο του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου.
Και στην Πενσιλβάνια
Ανάλογη (αλλά αρκετά μικρότερη σε μέγεθος) συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε μάλιστα και στην Πενσιλβανία όπου διαμένει ο Γκιουλέν από το 1999. Από το αποτυχημένο πραξικόπημα μάλιστα και μετά, μόνο στην Ουάσιγκτον έχουν πραγματοποιηθεί τουλάχιστον τρεις συγκεντρώσεις υπέρ του Ερντογάν.
Πίσω στα Βαλκάνια, περίπου 1.000 Βόσνιοι διαδήλωσαν την περασμένη Κυριακή στην πόλη Νοβί Παζάρ της νοτιοδυτικής Σερβίας, φωνάζοντας συνθήματα υπέρ του Ερντογάν.
Να σημειωθεί βέβαια ότι σε συγκεντρώσεις υπέρ του τουρκικού καθεστώτος κάλεσε και το μειονοτικό Κόμμα Ισότητας Ειρήνης και Φιλίας (ΚΙΕΦ) στη Θράκη.
Αόρατα Γεγονότα
Οι αναρτήσεις μας μπορούν να δημοσιεύονται από οποιονδήποτε αρκεί να αναφέρεται εμφανώς ο ενεργός σύνδεσμος μας.