Ποιος ήταν ο επαναστάτης Νέστωρ Μαχνό -Η συμμετοχή των Ελλήνων του Πόντου (ΒΙΝΤΕΟ)

Γεννιέται στις 8 Νοεμβρίου του 1888 στο Γκιουλάι Πόλε o Ουκρανός αναρχικός, καταγόμενος από φτωχή αγροτική οικογένεια, κοντά στο Εκατερίνοσλαβ της τσαρικής Ρωσίας, στα όρια της σημερινής περιφέρειας της Ζαπορίζια. Νεότερος βλαστός φτωχής αγροτικής οικογένειας με πέντε παιδιά, χάνει τον πατέρα του πριν από τα πρώτα του γενέθλια και ρίχνεται νωρίς στη βιοπάλη.
Το 1906 εντάσσεται στην αναρχική οργάνωση της πόλης του και το 1910 καταδικάζεται σε θάνατο για ανατρεπτική δράση, ποινή που μετατρέπεται σε ισόβια. Απελευθερώνεται τον Φλεβάρη του 1917 και αναδεικνύεται στρατιωτικός διοικητής του Επαναστατικού Εξεγερσιακού Στρατού της Ουκρανίας και πολιτικός ηγέτης του αναρχικού λαϊκού κινήματος κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου.

Διαβάστε επίσης
• Οι αναρχικοί και η Μεξικανική Επανάσταση: Praxedis G. Guerrero
• Τι είναι αυτοί οι Ζαπατίστας;
• Η ζωή και ο θάνατος του Εμιλιάνο Ζαπάτα -Ο άνθρωπος που προτίμησε να πεθάνει όρθιος (BINTEO)

Κατορθώνοντας να επιβιώσει από μια σειρά διώξεων και φυλακίσεων του Τσαρικού καθεστώτος, αναδεικνύεται στο φυσικό ηγέτη του αναρχικού αγροτικού κινήματος της Μαχνοβτσίνα, παίρνοντας το προσωνύμιο “Μπάτκο – Πατέρας”.

Από το 1918 ηγήθηκε, χωρίς να είναι ο μοναδικός ηγέτης, αυτού που έμεινε γνωστό ως Επαναστατικός Στρατός, ή "μαχνοβτσίνα". Ο πυρήνας του στρατού και των οργανώσεων που ίδρυσε ή στήριξε ήταν αναρχικοί αγωνιστές. Η βάση του στρατού που έφτασε σε δύναμη δεκάδων χιλιάδων, ήταν κυρίως αγρότες. Οι προσπάθειες των αναρχικών γύρω από τον Μαχνό να συγκροτήσουν "ελεύθερες κομμούνες" -στις αρχές του 1918 και μετά στο πρώτο εξάμηνο του 1919- παρά τις διθυραμβικές περιγραφές συντρόφων του, στην πραγματικότητα συσπείρωσαν ένα πολύ μικρό αριθμό ανθρώπων. Η κύρια έγνοια των αγροτών που στήριζαν με διάφορους τρόπους το αντάρτικο του Μαχνό ήταν να κρατήσουν τη γη που είχαν πάρει με την επανάσταση. Η δυσπιστία στις "πόλεις" ήταν η ουσία του αντικρατισμού του μαχνοβίτικου κινήματος.

Με το ξέσπασμα της Οχτωβριανής Επανάστασης, οργανώνει τον τοπικό πληθυσμό σε πολιτοφυλακές/μιλίτσιες και ρίχνεται στον επαναστατικό αγώνα εναντίον του καθεστώτος Σκοροπάντσκυ (ντόπιου συνεργάτη των Γερμανο-Αυστριακών δυνάμεων κατοχής) κι αργότερα ενάντια στους Λευκοφρουρούς αντεπαναστάτες που επιθυμούν να επαναφέρουν τον Τσαρισμό. Παράλληλα, δίνει ξεχωριστό βάρος στο χτίσιμο της νέας κοινωνίας πάνω στις αρχές του διεθνισμού, της αλληλεγγύης των καταπιεσμένων και της κοινωνικής ισότητας, οργανώνοντας κομμούνες και σοβιέτ στα εδάφη που ελέγχει ο Εξεγερτικός Επαναστατικός Στρατός της Ουκρανίας (Μαχνοβίτες).

Συνάπτει στρατιωτική συμμαχία με τους Μπολσεβίκους αλλά είναι φανερό ότι αυτή δεν πρόκειται να κρατήσει για πολύ – ο απολυταρχισμός κι η δεσποτική αντίληψη των τελευταίων για τον “κομμουνισμό”, τους κάνει να στραφούν σύντομα εναντίον του, συντρίβοντας με προδοτικό και κτηνώδη τρόπο τα επαναστατικά επιτεύγματα της Μαχνοβτσίνα.

Το κίνημα-αντάρτικο του Μαχνό πολέμησε ενάντια στην κυβέρνηση-μαριονέτα που εγκατέστησαν οι Γερμανοί στην Ουκρανία το 1918, ενάντια στους Λευκούς Στρατούς του Ντενίκιν και του Βράνγκελ και ενάντια στο Κόκκινο Στρατό των μπολσεβίκων.

Έως και τις αρχές περίπου του 1920, οι μαχνοβίτες αντάρτες θα συμμαχήσουν με τους Μπολσεβίκους και θα πολεμήσουν εναντίον των Λευκών και των συμμάχων τους για να δουν το κίνημα τους να εξαπλώνεται σε όλη τη Ν. Ουκρανία με δεκάδες χιλιάδες μέλη, αλλά και δεκάδες χιλιάδες συμπαθούντες. Παρότι σύμμαχοι, ανάμεσα στους μπολσεβίκους και τους μαχνοβίτες, όλη αυτή την περίοδο (1918-1920) θα σημειωθούν εντάσεις, οι οποίες και θα οδηγήσουν στην τελική ρήξη, από την οποία οι μαχνοβίτες θα βγουν ηττημένοι, λόγω έλλειψης τακτικής, αλλά και του εις βάρος τους συσχετισμού δυνάμεων. Δολιοφθορές θα σημειωθούν όλη την περίοδο 1918-1920, και από τις δύο πλευρές: οι Μαχνοβίτες μισούσαν θανάσιμα τους πράκτορες της νεοσυσταθείσας τότε TsK (Τσεκά), και οι μπολσεβίκοι τους αναρχικούς οπλαρχηγούς, τους οποίους θεωρούσανε μέθυσους, απαίδευτους και αντισημίτες. Από τα μέσα περίπου του 1920, με σαφείς εντολές του Τρότσκι, οι μπολσεβίκοι θα επιτεθούν στο κίνημα του Μαχνό και θα καταφέρουν να το διαλύσουν. Έως και το 1922 δεν θα υφίσταται πλέον μαχνοβίτικο κίνημα.

Διαλύθηκε στις αρχές του 1921 από τον Κόκκινο Στρατό και ο Μαχνό έγινε πολιτικός πρόσφυγας στη Γαλλία. Ο Μάχνο καταφεύγει αρχικά στη Ρουμανία κι ύστερα στο Παρίσι. Πέθανε εκεί, πάμφτωχος, από φυματίωση το 1934.



Η ελληνική συμμετοχή στην Μαχνοβτσίνα

Στις γραμμές του αντάρτικου του Μαχνό πολέμησαν κυρίως Oυκρανοί αγρότες αλλά και Ρώσοι όπως και άνθρωποι άλλης εθνικής καταγωγής ή θρησκείας.Υπήρξε συμμετοχή τόσο των Εβραίων όσο και των Ελλήνων της περιοχής. Αλλά αυτό δεν σήμαινε τίποτα για τον Μαχνό ούτε για τις ελληνικές κοινότητες της περιοχής.

Η ανάμειξη των Ελλήνων στο συγκεκριμένο κίνημα εντάσσεται στις ευρύτερες πολιτικές ζυμώσεις που έλαβαν χώρα στις ελληνικές περιοχές της Ν. Ουκρανίας και ιδιαίτερα της Μαριούπολης την περίοδο 1918-1921. Ήδη από το 1918 αντάρτικα αποσπάσματα μαχνοβιτών δρούσαν στα ελληνικά χωριά Μαγκούς, Γιάλτα, Μ. Γιανισόλ, Σ. Κερεμεντσίκ κ.α.

Αρνούμενα την υποχρεωτική στρατολόγηση στα στρατεύματα των Λευκών, εκδικούμενα για τη λεηλασία των αποθηκών τροφίμων από τα αυστρο-ουγγρικά στρατεύματα, τα ελληνικά χωριά όχι μόνο λειτουργούσαν σαν καταφύγιο των μαχνοβιτών ανταρτών, αλλά και στελέχωναν το αντάρτικο με έμψυχο δυναμικό. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία του 9ου Συντάγματος της 3ης Μεραρχίας του Ζαντνεπρόβσκ (Μεραχία «Μπάτκο Μαχνό»), το οποίο ήταν αμιγώς ελληνικό, αλλά και στη συμμετοχή Ελλήνων στα υπόλοιπα αντάρτικα τάγματα. Έπειτα έχουμε και τη δημιουργία ενός δεύτερου ελληνικού συντάγματος για το οποίο δυστυχώς δεν υπάρχουν σαφείς αναφορές, πέρα από τα γραφόμενα του Β. Μπιελάς (Οι Δρόμοι του Νέστορ Μαχνό). Εδώ οφείλουμε να πούμε ότι οι μαχνοβίτικες μεραρχίες δεν είχαν σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό. Σε διάφορες μεραρχίες υπήρχαν μάλιστα τάσεις φιλομπολσεβίκικες. Παρόλα αυτά, στην 3η Μεραρχία επικρατούσαν οι αναρχικές ιδέες.

Σύμφωνα με πολλές αναφορές, οι Έλληνες θεωρούνταν από τα πιο αξιόμαχα κομμάτια του αντάρτικου στρατού και αυτό μάλλον αληθεύει, από τη στιγμή που οι στρατιωτικές επιτυχίες των ελληνικών συνταγμάτων διαδέχονταν η μία την άλλη. Χαρακτηριστική είναι η ανακατάληψη του ελληνικού χωριού Μ. Γιανισόλ, που είχε καταληφθεί από τους Κοζάκους, οι οποίοι είχαν επιδοθεί σε σφαγές εναντίον του γηγενούς πληθυσμού. Σε αυτή τη μάχη σημειώθηκε πλήθος εκτελέσεων Κοζάκων στις αυλές των σπιτιών ως εκδίκηση.

Από το 1920 κι έπειτα, όπου και το κίνημα του Μαχνό αρχίζει να παρουσιάζει κάμψη εξαιτίας της πίεσης που ασκήθηκε από τους μπολσεβίκους, ξεκινά μια νέα περίοδος στη σχέση των ελληνικών χωριών  με τα μαχνοβίτικα στρατεύματα. Οι Έλληνες αντιλαμβάνονται ότι οι μπολσεβίκοι θα επικρατήσουν ολοκληρωτικά κι αρχίζουν και παίρνουν αποστάσεις από τους μαχνοβίτες. Σύντομα θα σταματήσουν να εφοδιάζουν και τα αντάρτικα σώματα με έμψυχο δυναμικό, κάτι που θα προκαλέσει μάλιστα τον εκνευρισμό και την απογοήτευση του ίδιου του Ν. Μαχνό. Ο φόβος τους μάλιστα για αντεκδικήσεις από την πλευρά των μπολσεβίκων θα καταλήξει και στο οριστικό πάγωμα των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών.  Όλα αυτά θα μπορούσαν να συνηγορήσουν στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή των Ελλήνων στο μαχνοβίτικο κίνημα δεν είχε πολιτικο-ιδεολογικό χαρακτήρα, αλλά περισσότερο ωφελιμιστικό,  καθώς τα ελληνικά χωριά αντιμετώπισαν τους αντάρτες ως απελευθερωτές κι όχι ως πολιτικούς πατρόνες και καθοδηγητές. Είναι όμως έτσι;

Οι αναφορές που συναντάμε σε αρχεία για Έλληνες αναρχικούς που κατέλαβαν καίριες θέσεις στα μαχνοβίτικα στρατεύματα, αλλά και αναφορές για την πολιτική κατάσταση του ελληνικού συντάγματος, μας δείχνουν το αντίθετο.

Δύσκολα ερωτήματα σαφώς, τα οποία σίγουρα όμως θα απαντηθούν στο μέλλον. Αυτό που μπορούμε να θεωρήσουμε αυτή τη στιγμή ως δεδομένο είναι ότι οι Έλληνες αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια του μαχνοβίτικου κινήματος και πολέμησαν για την απελευθέρωση των περιοχών τους από τους Λευκούς. Ας ελπίσουμε ότι, αυτό το αδιαμφισβήτητο γεγονός δεν θα μπει κι αυτό με τη σειρά του στη δίνη του ιστορικού υποκειμενισμού και του σχετικισμού, που τόσο επιμελώς φροντίζει να καταλάβει ένα κομμάτι του ιστορικού χώρου πάνω στη γνώση

Φίλοι και αντίπαλοι αναγνωρίζουν τον Νέστορ Μαχνό, διότι περί του Μαχνό πρόκειται, ως στρατιωτική ιδιοφυΐα.

Κάποια κείμενα του Μαχνό
Παραθέτουμε, σε μετάφραση Μάκη Κορακιανίτη, απόσπασμα από το κείμενό του «Η “σοβιετική εξουσία”: το παρόν και το μέλλον της», που δημοσιεύτηκε στο Παρίσι το 1931. Περιέχεται στον τόμο «Αναρχικοί και μπολσεβίκοι στη Ρωσική Επανάσταση», που κυκλοφόρησε μόλις πριν από έναν μήνα από τις εκδόσεις «Αλεξάνδρεια», με σχετικά πονήματα των Φρανκ Χάρισον, Πολ Αβριτς, Πιοτρ Κροπότκιν, Αλεξάντερ Μπέρκμαν, Εμα Γκόλντμαν, Αλεξάντερ Σαπίρο, Γκριγκόρι Μαξίμοφ και Βολίν:

«Η “Σοβιετική” εξουσία δεν είναι ούτε καλύτερη ούτε χειρότερη από οποιαδήποτε άλλη εξουσία. Σήμερα είναι από κάθε άποψη τόσο ασταθής και παράλογη όσο κάθε κρατική εξουσία και στην πραγματικότητα από μια ορισμένη σκοπιά, είναι ακόμα πιο παράλογη. Εχοντας πετύχει την πλήρη πολιτική κυριαρχία στη χώρα, έχει γίνει ο αδιαφιλονίκητος κύριος των οικονομικών πόρων και, καθώς δεν μένει ικανοποιημένη από αυτή τη χονδροειδή εκμετάλλευση, γεμάτη αυταρέσκεια και έπαρση διακατέχεται από την απατηλή αίσθηση μιας πνευματικής “τελείωσης”, αίσθηση που επιζητά να τη διασπείρει στον επαναστατημένο εργαζόμενο λαό. Το γεγονός αυτό έχει καταστήσει το προλεταριακό της “πνεύμα” λιγότερο επαναστατικό και περισσότερο ξεδιάντροπο»...

«Σήμερα η [ρωσική] επανάσταση έχει λεηλατηθεί προς όφελος των προνομιούχων του κόμματος και εκείνης της μειονότητας των προλεταρίων που, κάτω από την κομματική επιρροή, πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να ταυτιστούν με το ψευδεπίγραφο “προλεταριακό” Κράτος και τη δικτατορία του “προλεταριάτου”, η οποία ασκεί τόσο μεγάλη έλξη σε όσους δεν διαθέτουν αρκετή νοημοσύνη. Μια μειονότητα που ωστόσο το κόμμα τη σέρνει από το χαλινάρι και αυτή παραμένει βουβή, δίχως να έχει να πει ούτε λέξη πάνω σ’ αυτό το ζήτημα, στερημένη απ’ το δικαίωμα να ενημερωθεί λεπτομερώς για όλα όσα δολίως κατασκευάστηκαν και εκτελέστηκαν χθες και για όσα “μαγειρεύονται” για σήμερα εναντίον των προλεταρίων αδελφών της· εκείνων που αρνήθηκαν να είναι ένα τυφλό, αμίλητο υποχείριο και δεν καταπίνουν τα ψέματα του κόμματος που φοράει μια προλεταριακή μάσκα»...

Μαχνοβτσίνα, Μαχνοβτσίνα 
Μαύρα λάβαρα βαμμένα 
Μαύρα είναι από τον πόνο 
Κόκκινα είναι από το αίμα 

Στα βουνά από τα χιόνια 
Απ τον αέρα στις πεδιάδες 
Απ την Ουκρανία όλη 
ξεφυτρώνουν οι αντάρτες 

Ο Λένιν μας έδωσε στους Γερμανούς 
Την εποχή που η φύση ανθίζει 
Το φθινόπωρο η Μαχνοβτσίνα 
στον αέρα τους σκορπίζει 

Του Ντένικιν οι Λευκορώσοι 
στην Ουκρανία τραγουδούν 
γρήγορα οι Μαχνοβίτες 
στον αέρα τους σκορπούν. 

Μαχνοβτσίνα, Μαχνοβτσίνα 
μαύρος στρατός των ανταρτών 
μάχεται στην Ουκρανία 
στρατούς Κόκκινων-Λευκών 

Μαχνοβτσίνα, Μαχνοβτσίνα 
μαύρος στρατός των ανταρτών 
που διωξε απ την Ουκρανία 
τους τυρράνους των λαών. 

Μαχνοβτσίνα ....

---------------------------------------------

Русский построчник

Махновщина, Махновщина-
Твои знамена черные на ветру
Они черны от наших страданий
Они красны от нашей крови

По горам и по равнинам
На снегу и на ветру
По всей Украине
Вставали наши партизаны

Весной договоры Ленина
Отдали Украину немцам
Осенью Махновщина
Бросила их на ветер.

Белая армия Деникина
Вошла на Украину, напевая,
Но вскоре Махновщина
Ее развеяла по ветру.

Махновщина, Махновщина,
Черная армия наших партизан
Которая сражалась на Украине
Против красных и белых.

Махновщина, Махновщина,
Черная армия наших партизан
Которая хотела изгнать с Украины
Навсегда всех тиранов.

Махновщина-



Νικ Κόσμος για τα Αόρατα Γεγονότα

Οι αναρτήσεις μας μπορούν να δημοσιεύονται από οποιονδήποτε αρκεί να αναφέρεται εμφανώς ο ενεργός σύνδεσμος μας.

Δημοσίευση σχολίου

Επιτρέπονται σχόλια σε ότι γλώσσα θέλετε, φυσικά και σε greeklish.
ΥΒΡΙΣΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΔΕΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΝΤΑΙ

ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΩΝ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ

ΔΕΝ ΦΕΡΟΥΜΕ ΚΑΜΙΑ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΩΝΥΜΑ Ή ΕΠΩΝΥΜΑ ΣΧΟΛΙΑ

Νεότερη Παλαιότερη

'