Ο σύγχρονος Μύθος του "Κρυφού Σχολειού" της Πεντέλης

15.04.2009 του Κίμωνα Ελευθερίου
Πώς το οστεοφυλάκιο στη μονή Πεντέλης μεταμορφώθηκε σε... ''κρυφό σχολειό''

Μια από τις εμπειρίες που είχα σα μικρό παιδί και που μάλλον δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ ήταν οι δύο–τρεις επισκέψεις μου στο οστεοφυλάκιο της μονής Πεντέλης στα τέλη της δεκαετίας του '60. Με πήγαινε η γιαγιά μου –κάτοικος Πεντέλης– προκειμένου να επισκεφθούμε το χώρο, που ήταν φυλαγμένα τα οστά του προ πολλού πεθαμένου παππού μου. Θυμάμαι να νοιώθω δέος και τρόμο, καθώς η γιαγιά άνοιγε τη δεξιά της κεντρικής εισόδου της μονής μεγάλη ξύλινη πόρτα και μπαίναμε στο γεμάτο κασόνια σκοτεινό δωμάτιο. Ορισμένα από αυτά –τα πιο παλιά– δεν ήταν σε καλή κατάσταση και τα οστά φαίνονταν εύκολα. Άσχημο θέαμα για ένα μικρό παιδί. Όταν μετά από χρόνια ξαναπήγα στη μονή Πεντέλης, θυμήθηκα το οστεοφυλάκιο –πως ήταν δυνατόν να το ξεχνούσα;– και πήγα να ρίξω μία ματιά. Με έκπληξη είδα απ’ έξω μια πινακίδα να γράφει «Κρυφό Σχολειό.»

Τα κασόνια με τα οστά είχαν απομακρυνθεί, ο χώρος είχε αναβαθμιστεί κι ένας μοναχός - ξεναγός εξηγούσε στους επισκέπτες, πως «είχε γίνει θαύμα». Επρόκειτο «για αίθουσα κρυφή, που δεν την ήξερε κανένας και την ανακάλυψε» –σύμφωνα με τον ξεναγό– «ένας μοναχός, του οποίου το ξύλο, που έμπηξε στο χώμα στον επάνω κήπο, προκειμένου να φυτέψει μία τριανταφυλλιά, χώθηκε βαθιά μέσα στη γη. Αμέσως έσκαψαν και βρήκαν την αίθουσα, η οποία είχε πολλά ευρήματα, που αποδείκνυαν ότι κατά την Τουρκοκρατία λειτουργούσε εκεί κρυφό σχολειό.» Μιας και οι διαμαρτυρίες μου δεν έπεισαν ούτε τον ξεναγό ούτε τους εκστασιασμένους επισκέπτες, αποφάσισα να μπω κι εγώ στο «κρυφό σχολειό», ώστε να αποκτήσω αντικειμενικότερη άποψη για το θέμα.

Διεπίστωσα κι ο ίδιος πως πραγματικά πρόκειται για θαύμα: Θαύμα για το πως η Εκκλησία καταφέρνει και χειραγωγεί το ποίμνιό της επί 17 αιώνες με διαστρέβλωση της Ιστορίας.

Η αριστερή είσοδος είναι η κεντρική της μονής Πεντέλης. Η δεξιά είναι η δήθεν με θαύμα ανακαλυφθείσα είσοδος του "κρυφού σχολειού". Δεξιά ένα προπαγανδιστικό κείμενο, που βρίσκεται κολλημένο σε πολλά μέρη της μονής κι αποδίδεται στο Νικηφόρο Βρεττάκο.

Ο εκπαιδευτικός αναβρασμός πριν το ΄21

Από τον 17ο αιώνα οι ρωμιοί, που ζούσαν στο εξωτερικό επηρεασμένοι από την πνευματική κίνηση της Ευρώπης άρχισαν όχι μόνο να στέλνουν χρήματα στην Ελλάδα για να κτιστούν σχολεία και να πληρώνονται οι δάσκαλοι, αλλά και να ενισχύουν τους μορφωμένους, για να μεταφράζουν ξενόγλωσσα βιβλία και να γράφουν δικά τους χρήσιμα για τα σχολεία. Επίσης, πολλοί έστελναν βιβλία σε πόλεις και χωριά κι έτσι σχηματίστηκαν αξιόλογες βιβλιοθήκες. Στην προσπάθειά τους αυτή βρήκαν σύμφωνους και τους εμπόρους και βιοτέχνες της ελλαδικής περιοχής. Έτσι λοιπόν, η αστική τάξη πρωτοστάτησε στην εκπαιδευτική αναμόρφωση και στην πνευματική ανάπτυξη της χώρας μας, σε αντίθεση με τους μεγαλοκτηματίες και τους κοτζαμπάσηδες που ήταν αγράμματοι και αντιδραστικοί.

Η τουρκική εξουσία δεν εμπόδιζε τα σχολεία ώστε να είναι κρυφά. Τα προνόμια του Πατριαρχείου ήταν πολλά και σπουδαία, αφού μπορούσαν οι ραγιάδες να έχουν αυτοδιοίκηση. Την ανάγκη να ιδρυθούν σχολεία μόνο η αστική τάξη την ένοιωσε κι έτσι η τουρκοκρατούμενη Eλλάδα κι οι κοινότητες του εξωτερικού γέμισαν από ανώτερα και κατώτερα σχολεία. Εκεί που υπήρχαν κέντρα εμπορικά, στην Ήπειρο, στη Θεσσαλία, στο Πήλιο κι αλλού, άρχισαν να φυτρώνουν ένα - ένα τα σχολεία, αλλού κατώτερα κι αλλού ανώτερα, ελληνομουσεία, ακαδημίες (δηλαδή σαν τα λύκεια τα σημερινά) και μερικά με πρόγραμμα διδασκαλίας πανεπιστημιακό.

Η Λάρισα είχε σχολείο. Ο Τύρναβος, η Αγιά, τα Αμπελάκια, η Ζαγορά, οι Μηλιές, το Καρπενήσι, τα Άγραφα, η Ρεντίνα, η Υπάτη, οι Σέρρες, η Νάουσα, η Σιάτιστα, η Καλαμάτα, η Δημητσάνα, η Αθήνα είχαν ξακουστά σχολεία. Το Μεσολόγγι είχε Ακαδημία. Στο Άγιο Όρος ακμάζει η «Αθωνιάς Ακαδημία». Εκεί όμως, που η πνευματική κίνηση ξεπερνάει κάθε όριο, είναι η Ήπειρος. Στα Γιάννενα, στο Μέτσοβο, στο Ζαγόρι, σε κάθε κοινότητα που υπάρχουν βιοτέχνες και έμποροι, ανοίγονται σχολεία. Η Τραπεζούντα επίσης κι η Προύσσα είχαν καλά σχολεία. Η Σμύρνη ακόμα καλύτερα. Στις Κυδωνίες (Αϊβαλί) συστάθηκε Ακαδημία. Το ίδιο και στα νησιά του Αιγαίου. Η Χίος, η Πάτμος, η Άνδρος, η Σάμος, η Λέσβος, η Ύδρα, η Πάρος, η Νάξος, γίνονται όχι μόνον εμπορικά κέντρα, μα και πνευματικά. Στα Επτάνησα επίσης (Ιόνιος Ακαδημία). Στο εξωτερικό, σαν παράρτημα κάθε κοινότητας, συσταίνονται σχολές ανώτερες και κατώτερες (στην Βιέννη, στις Ηγεμονίες (Μολδοβλαχία), στην Οδησσό κ.τ.λ.).

Παλιός κατάλογος νομίμως λειτουργούντων σχολείων κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Δεν χρειάζονταν κρυφά σχολεία, γιατί υπήρχαν πολλά φανερά, των οποίων τη λειτουργία ουδέποτε παρεμπόδισε η σουλτανική εξουσία, ενώ αντίθετα τα έκλεινε το Πατριαρχείο.

Τα πολλά γράμματα όμως, τα θεωρούσαν οι κοτζαμπάσηδες καθώς κι οι ανώτεροι κληρικοί άχρηστα ή πιο σωστά βλαβερά. Ο εκπαιδευτικός αναβρασμός προκάλεσε αναστάτωση στην Εκκλησία. Το Πατριαρχείο αντέδρασε συστηματικά στην καθιέρωση στα ανώτερα σχολεία της περιοχής του, του εκπαιδευτικού προγράμματος της Δύσης. Με κανένα τρόπο δεν ήθελε να διδάσκονται στα σχολεία τα ανώτερα μαθηματικά, οι φυσικές επιστήμες και τα φιλοσοφικά μαθήματα. Γι΄αυτό όχι μόνο αποδοκίμαζε τα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα, μα και τα απαγόρευε. Υποστήριζε πως τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν το Ψαλτήρι (ψαλμούς του Δαβίδ) και την Οκτώηχο.

Μπροστά σ’ αυτή τη στάση του Πατριαρχείου, πολλοί ρωμιοί του εξωτερικού και εσωτερικού διαμαρτυρήθηκαν και πολλοί μάλιστα αναγκάστηκαν να γράψουν φυλλάδια για να κτυπήσουν τέτοιες αντιλήψεις. Μα δεν ήταν εύκολο να τα βάλουν με τους δεσπότες, γιατί αμέσως τους χαρακτήριζαν άθεους. Ο συγγραφέας της «Eλληνικής Νομαρχίας», εκτός των άλλων τονίζει πως στα παλιά χρόνια -στα χρόνια του Ρήγα του Βελεστινλή και πρίν- δεν τολμούσαν στα σχολεία να προφέρουν τη λέξη ε λ ε υ θ ε ρ ί α, γιατί φοβούνταν τους προεστούς και τους παπάδες: «Οι διδάσκαλοι δεν επρόφεραν το όνομα της ελευθερίας, από το φόβο μήπως και τους ακούσωσιν οι προεστοί ή οι αρχιερείς και τους κηρύξωσιν ως αθέους».

Πολλές γενιές έχουν μεγαλώσει συναντώντας διαρκώς στα σχολικά τους βιβλία τον παραπάνω πίνακα του Νικολάου Γύζη (στο «Κρυφό Σχολειό» της μονής Πεντέλης έχει αναπαρασταθεί με κούκλες-ομοιώματα ανθρώπων), με αποτέλεσμα το έργο να έχει μετουσιωθεί στη συνείδησή τους από καλλιτεχνική παράσταση σε ιστορική μαρτυρία. Ο υπ’ όψη ζωγράφος σπούδασε για τρία χρόνια στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου με υποτροφία του Ορθόδοξου Ιδρύματος της Τήνου υπό την αιγίδα της Εκκλησίας. Δημιούργησε επίσης τα έργα: «Η Κιβωτός του Νώε», «Ιωσήφ και Φαραώ», «Ο Θρίαμβος της Θρησκείας», «Ιουδήθ και Ολοφέρνης» κ.ά..

Ο Φιλήμων στο έργο του «Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως», τόμος Γ΄, κεφ. κβ΄ αποκαλεί το κρυφό σχολειό «παχυλόν ψεύδος». Ο Σπυρίδων Τρικούπης στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως», τόμος Α΄, σελ. 229 το χαρακτηρίζει «μέγα ψεύδος». Ο Ιωάννης Βλαχογιάννης, που αγωνίστηκε με πάθος να θεμελιώσει την αρχειακή έρευνα στην ιστορία του ΄21, αναφέρει: «Δεν υπάρχει καμμία ιστορική μαρτυρία, που να βεβαιώνει την ύπαρξη κρυφού σχολειού». Ο Φίνλεϋ στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» τόμος Α΄, σελ. 217 λέει: «τούτο (το κρυφό σχολειό) δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια». Ένας κληρικός, ο Νεόφυτος Βάμβας, στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» («Εκδοτική Αθηνών», τόμος ΙΒ΄, σελ. 308) μας πληροφορεί: «Είτε από αδιαφορία, είτε ως αρχή, η Υψηλή Πύλη ποτέ δεν εναντιώθηκε στην αναγέννηση των γραμμάτων στην Ελλάδα. Οι πιο πραγματικοί εχθροί ήσαν οι προκαταλήψεις κι η αδιαφορία του πανίσχυρου κλήρου».

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της μονής Πεντέλης, ο ιδρυτής της, άγιος Τιμόθεος, είδε ένα λευκό σημείο, που ξεχώριζε μέσα στο πυκνό δάσος. Πλησιάζοντας διεπίστωσε, ότι ήταν ένας σκελετός αποθανόντος ασκητή, λευκός και καθαρός, με μία μικρή εικόνα της Παναγίας στο μέρος της καρδιάς. Το γεγονός ο άγιος το εξέλαβε ως φανέρωση του θείου θελήματος, ότι δηλαδή εκεί έπρεπε να οικοδομήσει το μοναστήρι του. Λευκό οπωσδήποτε είδε ο Τιμόθεος, αλλά ήταν τα μάρμαρα του αρχαίου ναού, που γκρέμισε κι έκτισε το μοναστήρι του καταπατώντας το χώρο. Εντύπωση προκαλεί το μέγεθος ενός σωζόμενου κιονόκρανου, καθώς και τα δυό ενσωματωμένα στη δόμηση της μονής αγαλματίδια –το ένα καθήμενης θεάς (πιθανόν της Αρτέμιδος) και το άλλο του Ηρακλή.

Στο επίσημο βιβλίο-οδηγό του κατ’ έτος λειτουργικού τυπικού και της οργάνωσης των πατριαρχείων και των αυτοκεφάλων Εκκλησιών «Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος» (έκδοση της «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος») αναγράφεται: «Εις τας ανασκαφείσας υπογείους στοάς της παλαιάς μονής ωργανώθη και λειτουργεί μόνιμος έκθεσις αφιερωμένη εις την παιδείαν κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας, εν τη οποία αναπαρίσταται η σκηνή του “κρυφού σχολειού” και προβάλλονται αι μορφαί των διδασκάλων του γένους και η συμβολή αυτών εις την διάσωσιν των γραμμάτων».

Η Εκκλησία ψεύδεται, διότι:

• Ουδεμία ανασκαφή έγινε ή χρειάστηκε να γίνει, καθ’ ότι ο χώρος του «κρυφού σχολειού» ήταν και είναι ευδιάκριτος, δίπλα στην κεντρική πύλη της μονής.

• Δεν υπάρχουν υπόγειες στοές. Όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες, όλες οι αίθουσες είναι ισόγειες.

• Ένα μέρος μόνον της έκθεσης είναι αφιερωμένο στην παιδεία κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Το άλλο μέρος –όπως θα δειχθεί παρακάτω– είναι γεμάτο με εικόνες από την Παλαιά Διαθήκη. Μορφές των διδασκάλων του γένους δεν υπάρχουν.

Αρχαία μάρμαρα και εικόνες αφορισμένων!

Έκπληξη κι αποστροφή προκαλεί σε όλες τις αίθουσες το πλήθος των τεμαχίων αρχαίων μαρμάρων, που βρίσκονται πεταμένα εδώ κι εκεί, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα αρχαία μέλη έχουν ενταχθεί στο χριστιανικό διάκοσμο και χρησιμοποιούνται ως βάσεις εικόνων, εσταυρωμένων κ.τ.λ.

Φωτογραφίες από τις διάφορες αίθουσες του δήθεν κρυφού σχολειού, στις οποίες φαίνονται σπασμένα αρχαία μάρμαρα και κίονες. Αριστερά ένας εσταυρωμένος επάνω σε αρχαίο κίονα μ’ ένα κόκκινο χαλί εμπρός του, στο οποίο οι επισκέπτες ρίχνουν κέρματα και κάνουν ευχές.

Σε όλους τους τοίχους υπάρχουν εικόνες με διάφορα θέματα, όπως π.χ. εικόνες αγίων, η κυριακή προσευχή, η Οκτώηχος, το Κυριακοδρόμιο κ.α. Υπάρχει ο πίνακας του Ν. Γύζη, ο πίνακας του Θ. Βρυζάκη, που απεικονίζει τον δήθεν «Όρκο των Αγωνιστών» στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας από τον Π. Π. Γερμανό και άλλα τέτοια αναληθή. Κατανοητή είναι κι η ύπαρξη της προσωπογραφίας του Αθανάσιου Πάριου, ο οποίος ήταν βαθιά θρησκόληπτος, εχθρός του διαφωτισμού και μισούσε οτιδήποτε ελληνικό.

Η Εκκλησία εκμεταλλεύεται την άγνοια των επισκεπτών της μονής –ποιός χριστιανός πατέρας, που πηγαίνει τα παιδιά του να δουν το κρυφό σχολειό, γνωρίζει τον Βενιαμίν Λέσβιο, τον Μ. Ανθρακίτη και τον Ε. Βούλγαρι; Προβάλλονται ως έργα της Εκκλησίας έργα διαφωτιστών, τους οποίους η Εκκλησία είχε με μανία καταδιώξει ή αφόρισε.

Αυτό που είναι τελείως ακατανόητο είναι η ύπαρξη διαφόρων εικόνων-έργων διαφωτιστών, όπως του Ευγένιου Βούλγαρι, του Βενιαμίν Λέσβιου, του Μεθοδίου Ανθρακίτη κ.ά. Πρόκειται για αδιάντροπη ψευδολογία, προπαγάνδα και διαστρέβλωση της ιστορικής αληθείας. Εναντίον αυτών των ανθρώπων η Εκκλησία είχε εξαπολύσει λυσσαλέους διωγμούς.

• Ο Ευγένιος Βούλγαρις υπήρξε μορφή διανοούμενου, επιστήμονα της περιόδου της Τουρκοκρατίας. Καταδιώχθηκε από τον πατριαρχικό σκοταδισμό κι αυτοεξορίσθηκε εφ’ όρου ζωής στην Πετρούπολη.

• Ο Βενιαμίν Λέσβιος υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους διαφωτιστές του τέλους του 18ου αιώνα και μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Διηύθυνε επί 34 χρόνια τη (φανερή) Σχολή των Κυδωνιών (Αιβαλίου). Ήταν κατ’ εξοχήν δάσκαλος των θετικών επιστημών, δίδασκε όμως και φιλοσοφία. Η Σχολή του απέκτησε αίγλη και δόξα σε όλη την Ευρώπη κι έφτασε να έχει πάνω από εξακόσιους μαθητές. Συκοφαντήθηκε κι εκδιώχθηκε με μένος από το εκκλησιαστικό κατεστημένο με προεξάρχοντα τον Αθανάσιο Πάριο. Καταδικάστηκε από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου.

• Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης αγωνίστηκε υπέρ της εισαγωγής των νέων εξ Ευρώπης φιλοσοφικών ιδεών και παιδαγωγικών μεθόδων και συνετέλεσε στην πνευματική αφύπνιση των ρωμιών. Διώχθηκε για τις ιδέες του από την Εκκλησία κι αφορίσθηκε από την Ιερά Σύνοδο.

Μερικές από τις δεκάδες φανταστικές μορφές από την Παλαιά Διαθήκη, που εκτίθενται στο «κρυφό σχολειό» της μονής Πεντέλης.

Προχωρώντας στις επόμενες αίθουσες του «κρυφού σχολειού», η προπαγάνδα γίνεται εντονότερη. Ολόκληροι τοίχοι αιθουσών είναι καλυμμένοι με διάφορες εικόνες από την εβραϊκή μυθολογία. Βλέπουμε για παράδειγμα την κιβωτό του μαρτυρίου, τη ρίζα του Ιεσσαί, το μέγα αρχιερέα να προσφέρει θυμίαμα στο θυσιαστήριο, φωτογραφίες από την Ιερουσαλήμ, τον Ιορδάνη, το όρος Σινά κι άλλα πολλά, που όλα όμως έχουν σχέση με το Ισραήλ. Πρόκειται για αυθαιρεσίες, που σκοπό έχουν να παραχαράξουν την ιστορική αλήθεια. Για παράδειγμα όλοι οι τοίχοι μιας μεγάλης αίθουσας έχουν εικόνες διαφόρων εβραϊκών βιβλικών μορφών (μερικές εξ αυτών φαίνονται στην παραπάνω φωτογραφία). Αναπαριστώνται ο Δαβίδ, ο Σολομών, ο Ιησούς του Ναυή, όλοι οι προφήτες του Ισραήλ κι άλλοι πολλοί.

Δεν έχει βρεθεί ποτέ πουθενά κανένα αρχαιολογικό εύρημα (αγγείο, νόμισμα, άγαλμα, τοιχογραφία κ.τ.λ.) που να πιστοποιεί, ότι κάποιο από αυτά τα πρόσωπα ήταν υπαρκτό. Πόσο μάλλον δεν υπάρχει εύρημα που να μας δίνει έστω και κάποια αμυδρή ένδειξη για το πως ήταν η μορφή τους. Όλες αυτές οι εικόνες που παρατίθενται στο «κρυφό σχολειό» (χωρίς επί πλέον να έχουν καμμία σχέση μ’ αυτό) είναι φανταστικές.

Θα μπορούσε –σαν ελληνικό σχολείο, που υποτίθεται πως ήταν– να έχει στους τοίχους των αιθουσών εικόνες πραγματικών προσώπων, αρχαίων ελλήνων, προσωπικοτήτων παγκοσμίου εμβελείας (φιλοσόφων, επιστημόνων, πολεμιστών κ.τ.λ.). Θα μπορούσαν να υπάρχουν εικόνες του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Λεωνίδα και πολλών άλλων για τη μορφή, τη ζωή και το σπουδαίο έργο των οποίων υπάρχουν πλείστα αρχαιολογικά ευρήματα, αναφορές και συγγράμματα (βιβλία, αγάλματα κ.τ.λ.). Αντ’ αυτών προτιμήθηκαν φανταστικές εικόνες φανταστικών προσώπων της εβραϊκής (παρα)μυθολογίας.

Επάνω αριστερά: χώμα από τον τάφο της Παναγίας. Επάνω στο μέσον: η επτάφωτη λυχνία του Δαβίδ. Δεξιά: τα αστέρια του Ισραήλ. Κάτω αριστερά: αποτύπωμα της επιγραφής της μετόπης της Εβραϊκής συναγωγής της αρχαίας Κορίνθου, τεμάχιο κλάδου δρυός του Αβραάμ και αρχαία (μικρο)στάμνα της Κανά της Γαλιλαίας. Κάτω δεξιά: τμήμα βράχου του όρους Σινά.

Στην τελευταία αίθουσα του «κρυφού σχολειού» έχουν αφήσει το καλύτερο. Δημιούργησαν ένα εκθετήριο-«μουσείο», όπου τοποθέτησαν πάμπολλα απίστευτα εκθέματα, όπως: λίθους από τον Ιορδάνη ποταμό, πέτρες από το όρος Σινά και το Γολγοθά, ευλογημένα θυμιάματα από τον τάφο του Ιησού κι άλλα πολλά. Ένα μικρό μέρος αυτών φαίνεται στις παραπάνω φωτογραφίες.

Τεμάχιο μαρμάρου από τον αρχαίο ναό του Πυθίου Απόλλωνος στη Θεσσαλονίκη, τον οποίο γκρέμισαν οι χριστιανοί κι έκτισαν στη θέση του τη μονή Βλατάδων. Το μάρμαρο μεταφέρθηκε και εκτίθεται στη μονή Πεντέλης.

Μάρμαρο από τη Μονή Βλατάδων!

Αυτό που ξεπερνάει όμως κάθε αρρωστημένη φαντασία είναι το εκτιθέμενο τεμάχιο μαρμάρου, που φαίνεται στη φωτογραφία. Προέρχεται από τον αρχαίο ναό του Πυθίου Απόλλωνος. Εντός παρενθέσεως υπάρχει η σημείωση: «Μονή Βλατάδων. Όπου ο Απ. Παύλος εκήρυξε». Πρόκειται για καταπληκτικό έκθεμα, το οποίο δημιουργεί πολλές σκέψεις:

• Τι σχέση έχει το έκθεμα αυτό, όπως και τα υπόλοιπα, με το «κρυφό σχολειό»;

• Ένας από τους αρχαίους ναούς της Θεσσαλονίκης, που γκρεμίστηκε και στη θεση του κτίστηκε χριστιανικός ήταν αυτός της Μονής Βλατάδων (βλ. Γ. Λάζαρη: «Η Θαμμένη Ελλάδα».) Από το έκεθεμα αυτό της μονής Πεντέλης πληροφορούμαστε, ότι ο αρχαίος ναός, που γκρέμισαν ήταν του Πυθίου Απόλλωνα.

• Δεν τους έφτανε, που γκρέμισαν το ναό στη Θεσσαλονίκη, έστειλαν και τεμάχιο μαρμάρου του στην Αθήνα (και ποιός ξέρει που αλλού), προκειμένου να το εκθέσουν. Απίστευτη επίδειξη δύναμης και αλαζονείας αμόρφωτων φανατικών.

• Νομιμοποιείται άραγε κάποιος σήμερα να εισβάλει σ’ ένα χριστιανικό ναό (ή σε οποιοδήποτε άλλο κτίριο) και να τον γκρεμίσει; Κι αν τον γκρεμίσει, νομιμοποιείται να κτίσει ένα «μουσείο» και να εκθέτει τα ερείπιά του; Ασφαλώς και όχι. Πως νομιμοποιείται τέτοια αισχρή έκθεση της μονής Πεντέλης, λοιπόν;

• Δεν φταίνε όμως μόνον οι καλόγεροι. Τόσοι ρωμιοί, που έχουν περάσει κι έχουν δει το συγκεκριμένο έκθεμα, τι έκαναν; Μάλλον κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου, «ζαλισμένοι» από το ελληνοχριστιανικό ιδεολόγημα των 17 τελευταίων αιώνων. Θεωρούν κάτι τέτοια μοναστήρια (όπως της μονής Πεντέλης ή της μονής Βλατάδων) ως σημαντικά μνημεία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Ορισμένοι μάλιστα τα υποστηρίζουν οικονομικά, πιστεύοντας ότι έτσι κάνουν μία καλή επένδυση για τη σωτηρία της ψυχής τους. Οι μοναχοί της Μονής Βλατάδων, όταν το 1430 ο Μουράτ ο Β΄ πολιορκούσε τη Θεσσαλονίκη, έσπευσαν να προδώσουν το σύστημα υδροδότησης της πόλης, προκειμένου να εξασφαλίσουν προνόμια. Οι σύγχρονοι Θεσσαλονικείς προτιμούν να επιλέγουν τη μονή Βλατάδων για την τέλεση των πιο «σικ» εκδηλώσεών τους (γάμων, βαπτίσεων, εκθέσεων κ.τ.λ.).

• Η πινακίδα του εκθέματος αναφέρει, ότι στο συγκεκριμένο χώρο δίδαξε ο απόστολος Παύλος. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το πότε γκρέμισαν οι χριστιανοί το ναό του Πυθίου Απόλλωνα κι έκτισαν το μοναστήρι. Οι πιο παλιές αγιογραφίες του είναι του ια΄ αι. μ.Χ. Αποκλείεται πάντως να το είχαν γκρεμίσει στα μισά του α΄ αι. μ.Χ., όταν υποτίθεται, ότι ταξίδευσε ο Παύλος στη Θεσσαλονίκη. Οι χριστιανοί μετά τον δ΄ αι. μ.Χ., που έγιναν επίσημη θρησκεία, άρχισαν να σταθεροποιούνται, να αποκτούν δύναμη και να προβαίνουν στις καταστροφές ναών, αγαλμάτων κ.λπ. και στους διωγμούς.

• Οι «Πράξεις» (17, 1-3) αναφέρουν: «Πέρασαν από την Αμφίπολη και την Απολλωνία και ήρθαν στη Θεσσαλονίκη, όπου υπήρχε συναγωγή των ιουδαίων. Ο Παύλος, σύμφωνα με τη συνήθειά του, πήγε στη συναγωγή, και τρία Σάββατα συνέχεια συζητούσε μαζί τους ερμηνεύοντας τη γραφή». Ο Παύλος κατά τα ταξίδια του πάντα στις συναγωγές πήγαινε κι εκεί κατέστρωνε τα σχέδιά του για την εξάπλωση του χριστιανισμού. Το ίδιο έκανε και στη Θεσσαλονίκη. Στην εβραϊκή συναγωγή πήγε ο Παύλος, όχι στον ελληνικό ναό του Πυθίου Απόλλωνος.

Μονή Βλατάδων Θεσσαλονίκης: Φωτογραφίες μερικών εκ των τεμαχίων των σπασμένων μαρμάρων από το ναό του Πυθίου Απόλλωνος, που γκρέμισαν οι χριστιανοί. Άλλα είναι πεταμένα στον πέριξ της μονής χώρο κι άλλα έχουν ενσωματωθεί στη δόμησή της. Aριστερά το μέρος της μονής, που δήθεν δίδαξε ο Απ. Παύλος. Αυτό ούτε οι συντάκτες του Ευαγγελίου στην φαντασία τους δεν μπορούσαν να διανοηθούν. Στις «Πράξεις» (17, 1-3) αναφέρεται, ότι ο Παύλος κήρυξε στην εβραϊκή συναγωγή της Θεσσαλονίκης, η οποία βέβαια ουδεμία σχέση είχε ούτε με τον αρχαίο ναό, ούτε με τη μονή, η οποία κτίστηκε περισσότερο από μία χιλιετία αργότερα.

Το τεμάχιο του μαρμάρου, που οι ίδιοι οι μοναχοί εκθέτουν στη Μονή Πεντέλης, κάνει ολοφάνερο τον τρόπο με τον οποίο πλαστογραφούν την ιστορία:

• Το «κρυφό σχολειό» της μονής Πεντέλης ουδέποτε υπήρξε και λειτούργησε (όπως και κανένα άλλο «κρυφό σχολειό» κατά την Τουρκοκρατία.)

• Ο Απ. Παύλος ποτέ δεν κήρυξε στο χώρο, που βρίσκεται σήμερα η μονή Βλατάδων.

Από την Ελεύθερη Έρευνα του Κίμωνα Ελευθερίου
Αόρατα Γεγονότα