Ου γαρ τι καλός χώρος ουδ' εφίμερος
ουδ' ερατός, οίος αμφί Σίριος ροάς.
Αρχίλοχος.
Αν και ο Αρχίλοχος, λόγω ύφους, είναι ο οδηγός μου σαν γραφή, εν τούτοις το απόσπασμα τούτο είχε διαφύγει της προσοχής μου, μέχρι που ο συμπολίτης και φίλος Χρήστος Πολατίδης μου το είχε υποδείξει κάποτε. Φαίνεται σαν την αρχαιότερη γραπτή μαρτυρία του τόπου μας, από άνθρωπο που τον είδε από κοντά.
Μάλιστα είναι ιδιαίτερα κολακευτικός λόγος, μιας και βγαίνει από τη φαρμακερή πένα του Αρχίλοχου, η οποία αντίθετα από εκείνη του Ομήρου, είχε μεγάλη φειδώ στις κολακείες, ενώ ξεχείλιζαν οι αιχμές για κάθε τι κακό. Την Θάσο την παρουσιάζει σαν ράχη γαϊδάρου στο ίδιο ποίημα.
Και πράγματι ο Αρχίλοχος πρέπει να έφτασε στα μέρη μας. Στις μάχες των Πάριων με Θρακικά φύλα, στα παράλια απέναντι από την Θάσο, η τελευταία αποικία των Πάριων ήταν Γαληψός, πολύ κοντά στην Ηιονα η οποία αποτέλεσε το λιμάνι της Αμφίπολης. Έτσι σε κάποια από τις μάχες με τους γείτονες, διεκδικώντας ζωτικό χώρο βρέθηκε μέσα στην πεδιάδα του Στρυμόνα. Γνωρίζουμε άλλωστε ότι οι Πάριοι έφτασαν στην Βισαλτία όπου σύμφωνα με τον Καλλίμαχο, σκότωσαν τον Βισάλτη Οσύδρη, αλλά και στις αρχαιολογικές ανασκαφές της Αμφίπολη βρέθηκε βάθρο από άγαλμα έφιππου το οποίο έχει την επιγραφή: Το μνημείο ανέθεσαν οι Πάριοι στον Θράκα Τόκη, γιατί πέθανε στην εφηβεία του, πολεμώντας για την ερατή Ηιόνα.
Αυτή η μεγάλη κάπως εισαγωγή και με αφορμή τον στίχο του Αρχίλοχου, είναι για να κατανοήσουμε όσο είναι δυνατόν, το πολύπλοκο, όταν μιλάμε για αρχαία φύλα. Όπως βλέπουμε δεν υπάρχουν σαφείς διαχωριστικές γραμμές. Πότε πολεμάνε σαν εχθροί, πότε υπερασπίζονται μαζί την Ηιόνα. Οι Αθηναίοι θα έχουν σαν ηρωική λατρεία στην Αμφίπολη τον Θράκα βασιλιά Ρήσο. Ο οποίος μυθικός Ρήσος της Ιλιάδας, ήταν Θράκας και... "Σερραίος".
"Απ' τους ανέμους δερνόμενος
τους παγερούς της Θράκης και της Παιονίας"
"Τριγύρω από το Παγγαίο
και τους Παιόνιους κάμπους"
Ευριπίδης Ρήσος
Όπως είδαμε, γράφοντας για τα προϊστορικά φύλλα της περιοχής, την περιοχή κατοικούσαν Θράκες, Παίονες και Πελασγοί. Από τις προσμίξεις αυτών των φύλλων, όσο και άλλων γειτονικών (Μακεδόνες κλπ), ή αποίκων (Πάριοι, Αθηναίοι κλπ) δημιουργήθηκαν πολλές φυλές γύρω από τον Στρυμόνα και στις πλαγιές των βουνών που περιβάλουν την λεκάνη, αυτού που ονομάζουμε σήμερα νομό Σερρών. Με επιρροές από τα φύλα που προσμίχθηκαν ή απομονώθηκαν, δημιούργησαν τον δικό τους πολιτισμό και διάλεκτο, τα οποία τους χαρακτήριζαν. Με βάση τούτα λοιπόν, διαχωρίζουμε αυτά τα φύλα σε δύο κατηγορίες. Στα Παιονικά και τα θρακικά, από την κύρια επίδραση κυρίως της γλωσσικής διαλέκτου της οποίας χρησιμοποιούσαν. Η περιοχές του νομού, όπως θα τις παραθέτω, δεν έχουν απόλυτο χαρακτήρα ως προς τον γεωγραφικό τους προσδιορισμό, μιας και τα φύλα αυτά δεν είχαν σύνορα και ο προσδιορισμός Παιονικό ή Θρακικό φύλο, είναι όπως μας παραδίδονται από τους αρχαίους.
Παιονικά φύλα:
Αγριάνες
"...ανίστη δε και Αγριάνας και Λαιαίους και άλλα όσα έθνη Παιονικά..."
Θουκυδίδης
Οι Αγριάνες όπως μας τους παραδίδει ο Θουκυδίδης είναι Παιονικό φύλο το οποίο κατοικεί στην ΒΑ περιοχή του απάνω Στρυμόνα, όπως μας γράφει ο Στράβων. Ο Γ. Καφταντζής στην ιστορία των Σερρών μας γράφει πως θα πρέπει να κατοικούσαν σε ένα σημαντικό τμήμα του αρχαίου Όρβηλου, από την περιοχή του Μελένικου (νότια Βουλγαρία), μέχρι τους ΝΔ πρόποδες του Μενοίκιου. Ο Αρριανός στην ανάβαση Αλεξάνδρου, τους ξεχωρίζει από τους Παίονες, οπότε θα πρέπει να υποθέσουμε ότι κατά την περίοδο των κλασσικών χρόνων, υπήρξε κάποια πολιτιστική αλλαγή στους Αγριάνες. Οι Αγριάνες ήταν από τους πιο εύρωστους, σκληραγωγημένους και πολεμικότερους λαούς του τότε γνωστού κόσμου, όπως μας πληροφορεί και πάλι ο Αρριανός. Ήταν φίλοι και σύμμαχοι των Μακεδόνων και ο βασιλιάς Λάγγαρος είχε ιδιαίτερα φιλικούς δεσμούς, τόσο με τον Φίλιππο Β' όσο και με τον Μ. Αλέξανδρο. Τελευταίες αναφορές για το φύλο αυτό έχουμε την εποχή του Περσέα. Προφανώς στην συνέχεια αφομοιώθηκαν πολιτιστικά σε κάποιο άλλο φύλο. Πάντως όταν λέμε "αφομοιώθηκαν" ή "εξαφανίστηκαν", θα πρέπει να γνωρίζουμε πως τα χαρακτηριστικά του ο κάθε λαός και την πολιτιστική, θρησκευτική (θα μιλήσουμε για αυτή αναλυτικότερα) του κληρονομιά την χωνεύει μέσα σε μία νέα πρόσμιξη. Τίποτε δεν χάνεται και όλα αποτελούν παράδοση. Αυτά για να μη τα επαναλαμβάνουμε θα πρέπει να τα έχουμε κατά νου και στις επόμενες φυλές που θα αναφέρουμε.
Λαιαίοι
"Λαιαίοι έθνος Παιονικόν" μας γράφει ο Στέφανος Βυζάντιος. Είναι γείτονες των Αγριάνων, καθώς μας πληροφορεί ο Θουκυδίδης: "και του Στρυμόνος ποταμού, ός και του Σκόμβρου όρους, δι Αγριάνων και Λαιαίων ρει". Δεν υπάρχουν πολλές αναφορές για τους Λαιαίους. Ίσως ζούσαν στην σκιά των περισσότερο ισχυρών και ομόφυλων τους Αγριάνων.
Σιριοπαίονες
Οι Σιριοπαίονες με πρωτεύουσα την Σίρι, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο κατοικούσαν στο κέντρο της περιοχής η οποία αργότερα ονομάστηκε Οδομαντική. Η πρώτη ιστορική αναφορά για αυτό τον λαό γίνεται στα 513π. κατά εκστρατεία του Πέρση στρατηγού Μεγάβαζου κατά των Παιόνων.
Παίοπλες
Ο λαός αυτός φαίνεται να κατοικούσε στις ορεινές παρυφές του Μενοικίου, έναντι των πεδινών Σιροπαιόνων. Συγκεκριμένα στην περιοχή των σημερινών δαρνακοχωρίων, ως και ανατολικότερα στους πρόποδες και την πλαγιά του Μενοικίου, έως την Ν. Ζίχνη. Αναφορά έχουμε από τον Ηρόδοτο για την εκτόπισή τους από τον Μεγάβαζο στην Περσία και την περιπετειώδη επιστροφή τους. Αργότερα διαβάζουμε και πάλι για αυτούς κατά την εκστρατεία του Ξέρξη στα 480π. Έχουν βρεθεί μικρά νομίσματα με απεικόνιση αγριόπαπιας και σαύρας τα οποία σύμφωνα με τον Σβορώνο αποδίδονται στους Παίοπλες. Μάλιστα ο Σβορώνος θεωρεί τους Παίοπλες ως μετανάστες διωγμένους από τους Μακεδόνες, που προέρχονται από την περιοχή των Πρεσπών.
Δόβηρες
Λαός που σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ζούσε ΝΑ των Παιόπλων, πιθανόν στην περιοχή από την Ν. Ζίχνη έως και Αλιστράτη και μάλλον αποτελεί τμήμα ενός Παιονικού φύλου το οποίο αποκόπηκε από την περιοχή Δοϊράνης και εγκαταστάθηκε στην περιοχή μετά τα Τρωικά, την εποχή της Παιονικής αποίκησης προς τα ανατολικά και νότια.
Δέρρωνες - Ζαιελέοι - Ορρέσκιοι
Τρεις λαοί που μας είναι άγνωστη η γεωγραφική τους τοποθεσία, αλλά μας είναι γνωστοί από τα νομίσματά τους. Με βάση τα νομίσματά τους, βεβαιώνεται η ύπαρξη αυτών των λαών στην περιοχή πέριξ του Στρυμόνα κατά το 500π. περίπου. Από τις παραστάσεις και τα σύμβολα των νομισμάτων, εικάζεται ότι πρόκειται για Παιονικούς λαούς. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν οι Δέρρωνες, οι οποίοι όπως μας παραδίδει ο Ησύχιος πήραν τον όνομά τους από μία θεότητα Δάρων, η οποία ήταν θεότητα της υγείας. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι Έλληνες ονόμαζαν όλους τους θεραπευτές θεούς, ως Παίονες ή Παιήονας. Εδώ θα πρέπει να σταθούμε σε ένα νόμισμα Πελασγικό - Παιονικό που την μία του πλευρά έχει το όνομα Λύκειος και στην άλλη τον Απόλλωνα με την επιγραφή Δερρωναίος. Ο θεραπευτής θεός Απόλλων.
Θρακικά φύλα:
Μαίδοι
"Μαίδοι, έθνος Θράκης, πλησίον Μακεδονίας..." μας γράφει ο Στ. Βυζάντιος. Οι Μαίδοι μοιραζόταν με τους Παίονες Αγριάνες και Λαιαίους και τους Θράκες Σιντούς, την βόρεια περιοχή του σημερινού νομού. Ήταν λαός πολεμικός και άγριος. Νικήθηκαν δύο φορές από τους Μακεδόνες, την πρώτη φορά από τον Μ. Αλέξανδρο στα 340π και τον Φίλιππο Ε' το 211π, χωρίς όμως να υποταχθούν οριστικά. Ακόμα και ενάντια στους Ρωμαίους ξεσηκώθηκαν οι Μαίδοι. Υπάρχει μία επιγραφή που βρέθηκε στην Λητή και αναφέρει μία άγνωστη επιδρομή των Μαίδων μαζί με Σκορδίσκους (Γαλάτες) στην Μακεδονία το 119 και 118π. νικήθηκαν όμως από τους Ρωμαίους σε κάποια άγνωστη τοποθεσία ΑΡΓΟΣ. Αργότερα πήραν μέρος στον Μυθριδατικό πόλεμο και το πλήρωσαν ακριβά καθώς ο Σύλλας λεηλάτησε την χώρα των Μαίδων οι οποίοι περιορίστηκαν στα βουνά Αίμος και Όρβηλος.
Ώδονες
"Ώδονες, έθνος Θράκης, τοις Μαίδοις όμορον. Διόνυσος εν Βασσαρικών ιδ Μαίδων τ' άγρια φύλα και Ώδονες ελεσίπεπλοι". Στέφανος Βυζάντιος.
Όπως μας γράφει και ο Γ. Καφταντζής το όνομά τους παραπέμπει είτε στους Ήδωνες της περιοχής Αμφίπολης που θα δούμε παρακάτω, είτε στους Κλώδωνες που σημαίνει βάκχες. Έτσι συμπεραίνουμε πως οι Ώδονες ήταν ένα κομμάτι του πιο γνωστού Θρακικού φύλου της περιοχής, των Ηδωνών. Ίσως και να αποτελούσαν τον αρχικό πυρήνα τους.
Σιντοί
"Σίντιες γαρ εκαλούντο τίνες των Θρακών, είτα Σίντοι, είτα Σάιοι..."
Στεφ. Βυζάντιος
Οι Σιντοί είναι θρακικό φύλο, πιθανόν αποτελούν τμήμα των Σινδών, οι οποίοι σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ζούσαν ανατολικά της Κριμαίας, γειτονικά με τους Σκύθες. Αυτό το φύλο πιθανόν κατέβηκε προς τον νότο και τους συναντούμε τόσο στην περιοχή που εξετάζουμε, όσο και στα ΝΔ του Νέστου με την ονομασία Σάπες (Σίντιοι... Οι δ' αυτοί ούτοι Σάπαι νυν ονομάζουντε). Επίσης ο Όμηρος και ο Στράβων μας μιλούν για μία φυλή η οποία δεν μιλούσε ελληνικά, κατοικούσε στην Λήμνο και η οποία ονομαζόταν Σίντιοι σύμφωνα με τον πρώτο στην Οδύσσεια, "Σίντιας Αγριοφώνους" και Σιντούς σύμφωνα με το δεύτερο.
Για την ετοιμολογία του ονόματος δεν μπορούμε να να βγάλουμε κάποιο νόημα από την αρχαία ελληνική. Ο Γ. Καφταντζής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ονομασία προέρχεται από την λυδική λέξη Σάνδων που σημαίνει Ήλιος. Αλλά το πιο πιθανό είναι να οδηγείται σε αυτό το συμπέρασμα από την δικιά του άποψη για την ηλιολατρία στους Στρυμόνιους λαούς. Το πιο πιθανό είναι η λέξη να προέρχεται από μία διάλεκτο η οποία μας είναι άγνωστη.
Οδόμαντες
Ίσως η πιο περίπλοκη ιστορία μέσα στην Στρυμονική γη. Στην αρχή τους γνωρίζουμε περιορισμένους σε μία περιοχή του Παγγαίου, να εκμεταλλεύονται κάποια από τα μεταλλεία του βουνού, τα οποία όμως ελέγχουν κυρίως οι Σάτρες. Μετά τα Μειδικά (και για αυτό ο Γ. Καφταντζής γράφει ότι επεκτάθηκαν ίσως με την βοήθεια των Περσών και τούτο έχει την σημασία του για τις συνήθειες των Οδόμαντων όπως θα δούμε μετά), οι Οδόμαντες εμφανίζονται να κατέχουν ολόκληρη την περιοχή ανατολικά του Στρυμόνα, από την περιοχή του σημερινού Σιδηρόκαστρου, έως την Αμφίπολη! Για αυτό και έχουμε μία σύγχυση, μιας και στην ίδια περιοχή κατοικεί το γνωστότερο στους Έλληνες από όλα τα Θρακικά φύλα, οι Ηδωνοί. Για την καταγωγή των Οδόμαντων επίσης επικρατούν πολλές απόψεις και διαφωνίες. Άλλοι του θεωρούν Παίονες, άλλοι Θράκες, άλλοι Ιουδαίους! Οι τελευταίοι οδηγούνται σε αυτό το συμπέρασμα από την παράξενη και αποκρουστική για τους Έλληνες συνήθεια των Οδόμαντων, να κάνουν περιτομή.
Όσον με αφορά προσωπικά η υπόθεση των Οδόμαντων με απασχόλησε αρκετά κατά το παρελθόν. Η προσωπική άποψη που έχω για το λαό αυτό είναι ότι πρόκειται για Θρακικό φύλο το οποίο αποίκησε την σχεδόν ερημωμένη χώρα των Παιόνων από την επιδρομή και απαγωγή του Μεγάβαζου, πιεζόμενοι από τους πολεμοχαρείς Σάτρες. Ενώ πολιτισμικά ενώθηκαν με τους Παίονες που επέστρεψαν, όπως και με τους Πέρσες οι οποίοι και μετά τα Μηδικά γνωρίζουμε ότι είχαν το φρούριο της Ηιόνας, το οποίο αργότερα κατέλαβαν οι Αθηναίοι. έτσι λοιπόν και αυτή η παράξενη συνήθεια, είτε την έφεραν ο Παίονες που επέστρεψαν από την ανατολή, είτε την μετέδωσαν οι Πέρσες που κατείχαν τα παράλια και τα φρούρια της περιοχής.
Ηδωνοί
Οι Ηδωνοί ήταν μία από τις πιο ονομαστές αρχαίες Θρακικές φυλές. Για τους Έλληνες η λέξη Ήδωνας ήταν συνώνυμη πολλές φορές της λέξης Θράκας! Ο Αισχύλος στους Πέρσες χαρακτηρίζει την Θρακική γη ως "Ηδωνίς αία", και στο λεξικό Σουίδα, στην λέξη Ηδωνικά ιμάτια = Θρακικά. Οι Ήδωνες κατοικούσαν από παλιότερα και στην Θάσο, στον Άθωνα, στη Βισαλτία και στην Μυγδονία από όπου σύμφωνα με τον Θουκυδίδη τους εκτόπισαν οι Μακεδόνες με τον Αλέξανδρο τον Α' κατά τον πέμπτο αιώνα π. Ένα μεγάλο κομμάτι των Ηδονών το οποίο εκτείνονταν ανάμεσα στις ΒΔ πλαγιές του Παγγαίου, τον Αγγίτη και τον Στρυμονικό κόλπο, ανατολικά του Στρυμόνα, ονομαζόταν Φυλλίς ή Κίασα. Ένα μικρότερο κομμάτι, νότια του Παγγαίου ονομαζόταν Πιερία και ο κόλπος Πιερικός. Η περιοχή γύρω από την αρχαία πόλη Μύρκινο ονομαζόταν Μυρκινία. Ενώ η περιοχή που ο Στρυμόνας πλησιάζει και εκβάλει στην θάλασσα ονομαζόταν "Νηριήδων Χοροί". Εδώ θα πρέπει να σταθούμε στην ιδιαίτερη σχέση που βλέπουμε στα ευρήματα της Αμφίπολης με απεικονίσεις νυμφών ή και σε λατρείες, όπως σε ένα ιερό μίας νύμφης έξω από το βόρειο τείχος της αρχαίας πόλης, όπου τελούνταν ένα πολύ ενδιαφέρον τελετουργικό χθόνιας λατρείας, που πιθανότατα είχε να κάνει με τον Στρυμόνα και ίσως και με την κόρη του Ροδόπη, η οποία έπαιζε μαζί με την Περσεφόνη κατά την απαγωγή της τελευταίας από τον Άδη στην Ελευσίνα.
 |
| Το ιερό της νύμφης μπροστά από το βόρειο τείχος |
Σάτραι - Βησσοί
Οι Σάτρες κατοικούσαν στα ψηλά και απρόσιτα μέρη των βουνών, Παγγαίου, Μενοίκιου, Ροδόπης και πιθανόν και ακόμα δυτικότερα. Ανήκαν πιθανόν στην φυλή των Δίων και ήταν λαός φιλελεύθερος, άγριος, πολλές φορές ληστρικός και πολεμικότατος. Δεν υποτάχθηκαν ποτέ και σε κανέναν όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος. Ήταν δε, τόσο ισχυροί στον πόλεμο που υπηρετούσαν συχνά ως εθελοντές ή μισθοφόροι σε άλλους στρατούς. Σάτρες σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ήταν και οι περίφημοι Βησσοί, που από γένος ιερατικό του Διονύσου, αποτελούν στην συνέχεια ξεχωριστή θρακική φυλή. Ο σπουδαίος αυτός λαός αντιστάθηκε στον βασιλιά Δημήτριο το239π. στον Φίλιππο Ε' τον 183π., εποχή κατά την οποία αναφέρεται ως η κυριότερη εθνότητα της Θράκης. Πολέμησε επίσης με τους Ρωμαίους το 72π. και τελικά υποτάχτηκε μόλις το 11μ. απ' τον Λ. Πίσωνα. Ως που ο λαός αυτός εκχριστιανίστηκε από τους Ρωμαίους και συγχωνεύθηκε μεγάλη μάζα του με τους Δάρδανους και έτσι χάθηκε σε αυτό το χωνευτήρι εθνών και πολιτισμών και τούτη η φυλή, μιας θρησκείας οργιαστικής, μιας ζωής άγριας και ενός πολιτισμού της φύσης.
Παναίοι
Οι Παναίοι ζούσαν κοντά στην Αμφίπολη. Ο Ηρόδοτος στην απαρίθμηση των φυλών της περιοχής δεν τους αναφέρει καθόλου. Επομένως πρέπει να υποθέσουμε ότι ή μεταφέρθηκαν εδώ μετά την αρπαγή των Παιόνων από τον Μεγάβαζο ή είναι πρόσμιξη θρακικών φύλων ή Θρακών με Παίονες ή και τα τρία μαζί. Ο ποταμός Αγγίτης ονομαζόταν από τους βυζαντινούς, ως Πάνακας, κάτι που μπορεί να μην είναι άσχετο. Το όνομά τους πιθανότατα έχει θρησκευτική ετυμολόγηση από τον θεό Πάνα. Προφανώς πρέπει να κατείχαν κάποιο ιερό του Πάνα, μέρος του θιάσου του Διονύσου, μιας και όλοι οι λαοί της περιοχής ήταν μύστες του θεού Διόνυσου. Είναι γνωστή από ευρήματα η λατρεία του θεού Πάνα στην περιοχή του νομού μας. Τόσο από ταφικά ειδώλια της Αμφίπολης, όσο κυρίως από απόσπασμα αναθήματος στην περιοχή Γαζώρου όπου σώζονται τα τραγίσια πόδια του θεού, με την επιγραφή Θευδάς, Κουζίλμορης, ευξάμενοι ανέθηντο τον Πάνα. Το όνομα Κουζίλμορης φαίνεται Θρακικό.
Οι Παναίοι κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο πήραν το μέρος των Αθηναίων. Οι Παναίοι στην συνέχεια και μετά την προσάρτηση σε Μακεδονικό βασίλειο "χάνονται", προφανώς μέσα στην Μακεδονικά αυτοκρατορία, δημιουργούν με άλλα γειτονικά φύλα, έναν πιο γενικό Θρακικό πολιτισμό.
Πίερες
Άλλη μία παράξενη ιστορία όπως και εκείνη των Οδόμαντων. Οι Πίερες ήταν Θρακικός λαός, που είχε όμως πολύ πιο ξεκάθαρες ελληνικές επιρροές. Τους συνοδεύουν γοητευτικοί μύθοι για την υψηλή τους τέχνη και την φιλοσοφία τους. Οι Πίερες είναι γνωστοί από την Ιλιάδα, που αν και Θράκες σε απροσδιόριστο χρόνο έφτασαν να ζουν στον Όλυμπο. Από εκεί εκδιώχθηκαν σε μια σειρά πολέμων, από τους πρώτους Μακεδόνες βασιλιάδες. Έτσι βρέθηκαν στην νότια πλαγιά του Παγγαίου, όπου ίσως να ήταν και η πρώτη τους κοιτίδα.
Βισάλται
Η χώρα των Βισαλτών ήταν δυτικά του Στρυμόνα στην νότια πλευρά του. Συγκατοικούσαν με τους Ηδωνούς, τους Πελασγούς και κυρίως τους Παίονες και είχαν δικούς τους βασιλιάδες τα ονόματα πολλών από τους οποίους μας έχουν μείνει. Οι Βισάλτες ήταν αυτόχθονας λαός, ο οποίος κατά καιρούς έφτασε σε μεγάλη έκταση λόγω των κατακτήσεων τους. Από τα αρχαϊκά ακόμα χρόνια αντάλλαξαν τον πολιτισμό τους με τον ελληνικό, μιας και τα παράλια κατοικούνταν από αποίκους της νότιας Ελλάδας. (... εστί αιγιαλός εν το οικιμένην Άργιλον, πόλιν Ελλάδα παρεξήμε, αύτη δε και η κατύπερθε ταύτης καλέεται Βισαλτίη. Ηρόδοτος). Χαρακτηριζόταν ως λαός για την αγάπη τους στην ελευθερία, την ανδρεία και την πειθαρχία τους. Το όνομα Βισάλτες προέρχεται από τον γενάρχη τους Βισάλτη, γιο του Ήλιου και της Γης.
Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από τον Ηρόδοτο για τους Βισάλτες είναι το παρακάτω, από τους Περσικούς πολέμους.
Τότε ο βασιλιάς των Βισαλτών και της χώρας των Κρηστιναίων, Θράκας στην καταγωγή, έκανε το εξής πρωτάκουστο. Αυτός όχι μόνο είχε δηλώσει ότι με την θέλησή του δεν θα γινόταν ποτέ δούλος του Ξέρξη, και έφυγε ψηλά στο όρος Ροδόπη, αλλά διέταξε και τους γιους του να μην εκστρατεύσουν εναντίον της Ελλάδας. Αυτοί όμως είτε επειδή αψήφησαν τα λόγια του, είτε επειδή απλώς ήθελαν να γίνουν θεατές του πολέμου, έλαβαν μέρος στην εκστρατεία μαζί με τον Πέρση. Όταν επέστρεψαν όλοι σώοι μετά την εκστρατεία, ο πατέρας τους τους έβγαλε τα μάτια για αυτό το φταίξιμο. Και αυτοί τέτοια αμοιβή πήραν.
Πελασγικά φύλα:
Κρηστωναίοι
Οι Κρηστωναίοι την εποχή των Περσικών πολέμων, όπως είδαμε παραπάνω εμφανίζονται να αποτελούν κοινό κράτος με τους Βισάλτες. Όμως δεν πρόκειται για ομόφυλους λαούς. Ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί ότι πρόκειται για αυτόχθονες πελασγούς. Κατοικούσααν στην δυτική πλευρά του Στρυμόνα και βόρεια των Βισαλτών. Αποδίδονται σε αυτούς ασημένια νομίσματα με απεικόνιση κεφάλι βοδιού από την μία πλευρά και από την άλλη τον Πήγασο.
Βιβλία από τα οποία πάρθηκαν οι παραπάνω πληροφορίες και τα οποία θα συνιστούσα για όσους θα ήθελαν περαιτέρω πληροφορίες:
- Ιστορία της πόλεως των Σερρών και της περιφέρειάς του. Γ. Καφταντζής (Δεύτερος τόμος)
- Αρχαία Γεωγραφία της Μακεδονίας. Μ. Δήμιτσα (Κεφάλαιο 16 έως κεφάλαιο 21)
- Ιστορίαι Ηρόδοτος (Από το πέμπτο βιβλίο και μετά)
- Θουκυδίδης (Δεύτερο και τέταρτο βιβλίο)
- Στέφανος Βυζάντιος Εθνικά (και τα δύο βιβλία)
- Λεξικό Σουίδας
 |
| "Ρέεθρον αγνού Στρυμόνος" Αισχύλος Πέρσες |
Μπράβο, πολύ καλή δουλειά! Για τους Σιριοπαίονες, ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι περνώντας απ' την περιοχή ο Ξέρξης κατά την εκστρατεία του εναντίον της Ελλάδας, τους είχε αφήσει ένα ιερό άρμα του Δία που είχε για να το φυλάνε. Όταν όμως επέστρεψε μετά την ήττα του στη Σαλαμίνα και ζήτησε το άρμα, αυτοί του είπαν ότι το είχαν δώσει σε κάτι Θράκες κι απ' αυτούς το έκλεψαν άλλοι Θράκες που κατοικούσαν στις πηγές του Στρυμόνα: " ἔνθα καὶ τὸ ἱρὸν ἅρμα καταλιπὼν τοῦ Διός, ὅτε ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα ἤλαυνε, ἀπιὼν οὐκ ἀπέλαβε, ἀλλὰ δόντες οἱ Παίονες τοῖσι Θρήιξι ἀπαιτέοντος Ξέρξεω ἔφασαν νεμομένας ἁρπασθῆναι ὑπὸ τῶν ἄνω Θρηίκων τῶν περὶ τὰς πηγὰς τοῦ Στρυμόνος οἰκημένων". Σύμφωνα πάλι με τον Αρριανό, ο Αλέξανδρος στην ομιλία προς τα στρατεύματά του λίγο πριν τη μάχη της Ισσού χαρακτήρισε τους Παίονες και τους Αγριάνες ως "τους πιο ρωμαλέους και αξιόμαχους κατοίκους της Ευρώπης": "βαρβάρων τε αὖ Θρᾷκας καὶ Παίονας καὶ Ἰλλυριοὺς καὶ Ἀγριᾶνας τοὺς εὐρωστοτάτους τε τῶν κατὰ τὴν Εὐρώπην καὶ μαχιμωτάτους πρὸς τὰ ἀπονώτατά τε καὶ μαλακώτατα τῆς Ἀσίας γένη ἀντιτάξεσθαι".
Τέλος, για την ετυμολογία του ονόματος Βισαλτία, σημαίνει "χώρα δίπλα στο χρυσάφι", από τις λέξεις "βι" και "σαλτ" που στη θρακική γλώσσα σημαίνουν η μεν πρώτη "δίπλα, παρά" (προέρχεται από κοινή ινδοευρωπαϊκή ρίζα με το αγγλικό "by" και το γερμανικό "bei" που έχουν παραπλήσια σημασία) και η δεύτερη "χρυσάφι" (ινδοευρωπαϊκά ομόρριζά του με την ίδια σημασία υπάρχουν στις σλαβικές γλώσσες, π.χ. "ζολότ"/"ζλάτι"). Φαίνεται πως την ονόμασαν έτσι οι Θράκες επειδή η περιοχή βρισκόταν δίπλα στο Παγγαίο που φημιζόταν για τα πλούσια κοιτάσματα χρυσού που είχε.
Αναδημοσίευση από το emmanouilpapas
Αόρατα Γεγονότα