Γνωρίζουμε ήδη από πολλά δεδομένα, που ανάγονται όλα από τον ένατο ως τον δέκατο αιώνα, ότι το δημόσιο ταμείο εισέπραττε πράγματι υπέρογκα ποσά λόγω της ποικιλόμορφης φορολογίας. Όμως οι φόροι εκείνοι δεν είχαν κατανεμηθεί εξίσου. Πολλά μοναστηριακά και εκκλησιαστικά κτήματα ήταν εντελώς αφορολόγητα, ενώ τα υπόλοιπα κατέβαλλαν μόνο τον έγγειο φόρο και είχαν απαλλαγεί από άλλες αναρίθμητες υποχρεώσεις της ακίνητης περιουσίας.
Ως παράδειγμα για την πρώτη περίπτωση αυτών των κτημάτων αναφέρουμε το σωζόμενο χρυσόβουλλο του βασιλιά Αλεξίου Κομνηνού του 1088, με το οποίο το νησί Πάτμος, αφού μεταβλήθηκε ολόκληρο σε οικισμό μοναχών, τελικά απαλλάχτηκε για πάντα από οποιοδήποτε δημόσιο φόρο και βάρος. Ως παράδειγμα δε για τα κτήματα δεύτερης τάξης, αναφέρουμε το σωζόμενο χρυσόβουλλο του βασιλιά Ιωάννη Δούκα Βατάτση του 1228, με το οποίο κάποιο μοναστήρι που ανοικοδομήθηκε στο όρος Λέμβου κοντά στη Σμύρνη, με όλα του τα κτήματα, είχε απαλλαγεί από κάθε φόρο και υποχρέωση, εκτός απο τον έγγειο φόρο. Επίσης, τα στρατιωτικά κτήματα ήταν εντελώς αφορολόγητα.
Έτσι, οι άμεσοι φόροι ενώ ήταν υπέρογκοι, αντί να βαρύνουν τουλάχιστον όλα τα κτήματα, καταβάλλονταν μόνο από μερικά, που οι ιδιοκτήτες τους με το να εξαντλούνται καθημερινά, ζημιώνοντας και τον εαυτό τους και τα κοινά, δεν ήταν δυνατόν να έχουν κανένα ενδιαφέρον για να βοηθούν το κράτος που τους κατέστρεφε. Σε λίγο, όταν εμφανίστηκαν νέοι και φοβερότεροι εχθροί, στα ανατολικά οι Τούρκοι και στα δυτικά οι Νορμαννοί με τους σταυροφόρους, το κράτος αυτό δεν μπόρεσε να αντέξει με τα δικά του μέσα σ' αυτόν τον νέο κλονισμό και αναγκάστηκε να ζητήσει συμμαχία από τους Ενετούς, τους Γενουαίους, τους Πισάτες και άλλους. Οι σύμμαχοι όμως εκείνοι ζήτησαν και πήραν ως αμοιβή την εμπορική και ναυτική ατέλεια στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλα εμπορικά σημεία του κράτους. Ίδρυσαν έτσι παντού ισχυρές αποικίες, δημιουργώντας δικά τους κράτη μέσα στο κράτος, και συντέλεσαν με κάθε τρόπο να το κλονίσουν, επιπλέον μάλιστα με την ελάττωση των έμμεσων φόρων του. Έτσι η πολιτεία αυτή, ενώ στερούνταν με τη θέληση της πολλούς από τους άμεσους πόρους, εξαιτίας του αφορολόγητου τόσων πολλών κτημάτων, αναγκαζόταν να θυσιάσει πολλούς έμμεσους φόρους, προκειμένου να θεραπεύσει τη δύσκολη θέση στην οποία είχε φτάσει.
Ι. ΠΑΠΑΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ - ΥΛΙΚΗ, ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
αναρτήθηκε από endymion
ΑΦΑΙΑ